Najlepsze rewitalizacje roku
Jest już lista obiektów, które zakwalifikowały się do konkursu Zabytek Zadbany 2020. To ogólnopolski konkurs Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Generalnego Konserwatora Zabytków. Prowadzi go Narodowy Instytut Dziedzictwa.
W tym roku pierwszy etap formalny przeszły 63 obiekty z 16 województw. Są one nominowane w 6 kategoriach: utrwalenie wartości zabytkowej; rewaloryzacja przestrzeni kulturowej i krajobrazu (w tym założenia dworskie i pałacowe); adaptacja; architektura i budownictwo drewniane; zabytki techniki (w tym budownictwo przemysłowe i inżynieryjne) oraz specjalna.
W konkursie oceniane są prace ukończone w okresie pięciu lat poprzedzających rok złożenia wniosku. W kategorii specjalnej wyróżniane jest natomiast długotrwałe właściwe użytkowanie i stała opieka nad zabytkiem.
Z województwa podlaskiego do konkursu nominowano 3 obiekty. Dwa w pierwszej kategorii: utrwalenie wartości zabytkowej. Są to Pałac Branickich w Białymstoku oraz Bazylika Nawiedzenia NMP w zespole podominikańskim w Sejnach. Zaś w kategorii zabytki drewniane nominację otrzymał lamus w Knyszynie.
Pałac, bazylika i lamus
Pałac Branickich w Białymstoku to jedna z najlepiej zachowanych rezydencji magnackich epoki saskiej na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej. Choć powstał już w XVI w., obecny wygląd uzyskał w czasie przebudowy w latach 1728-1752. Został zniszczony w 1944 r., a odbudowany w latach 1946–1960. Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, który jest właścicielem pałacu na bieżąco prowadzi przy nim prace rewitalizacyjne.
Bazylika Nawiedzenia NMP w Sejnach jest częścią dawnego kompleksu klasztornego dominikanów. Wybudowana na początku XVII w., została przebudowana w latach 1760–1779 w stylu baroku wileńskiego. W ostatnich latach świątynia przeszła generalny remont. W jego trakcie odtworzono przede wszystkim oryginalny wygląd fasady. Wcześniej w pastelowych kolorach, obecnie przywrócono jej piaskowy kolor z akcentami w ceglastym kolorze.
Lamus w Knyszynie został zbudowany w 1808 r. w kompleksie zabudowań gospodarczych należących do tamtejszego proboszcza jako miejsce do składowania zboża i innych płodów rolnych. Wyróżnia się charakterystycznymi podcieniami. Jest jednym z niewielu zachowanych tego typu obiektów w Polsce. Lamus w 2017 r. przeszedł gruntowną rewitalizację.
Tytuł to głównie prestiż
Właściciele obiektów nagrodzonych i wyróżnionych w konkursie otrzymają tablice "Zabytku Zadbanego" do oznakowania, same zaś zabytki będą prezentowane w wydawnictwach Narodowego Instytutu Dziedzictwa przekazywanych właścicielom i przedstawicielom ogólnopolskiego środowiska konserwatorskiego.
Finalistów konkursu Zabytek Zadbany 2020 poznamy na uroczystej gali Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków, 21 kwietnia w Nowym Wiśniczu.
ewelina.s@bialystokonline.pl
