Zginęli, bo byli Polakami. Spektakl "Obława" tuż przed premierą

Fot: Ewa Krajewska

Trwają próby do spektaklu "Obława"

W białostockim teatrze trwają ostatnie przygotowania do premiery pierwszego w tym roku przedstawienia. Sztuka opowiada o jednym z najtragiczniejszych wydarzeń w historii Polski i regionu - ludobójstwie żołnierzy podziemia niepodległościowego oraz ludności cywilnej Suwalszczyzny, którego dokonano w lipcu 1945 roku, tuż po odbiciu tych terenów przez Armię Czerwoną z rąk III Rzeszy.

Obrzęd wywoływania duchów na scenie

- Pierwsza myśl, która towarzyszyła nam, gdy sięgnęliśmy po powieść "Śmierć przyszła w lipcu" Adama Białousa, była to kwestia duchowego wymiaru tego przedsięwzięcia - podkreśla Jan Nowara, reżyser spektaklu. - Po zakończeniu wojny bez wieści odeszła masa istnień ludzkich. Pomyśleliśmy, że powinniśmy spróbować skomunikować się z duchami. Postanowiliśmy wywołać duchy osób, odprawić obrzęd, a po drugie - sięgnąć po dokumenty - polskie i rosyjskie - oraz do opowieści, które zbierali dziennikarze Podlasia. W ten sposób chcemy połączyć warstwę duchową z warstwą faktograficzną.

Jan Nawara dodaje, że powieść "Śmierć nadeszła w lipcu", którą Adam Białous stworzył z zeznań świadków wydarzeń, była dla nich, jako twórców przedstawienia, inspiracją.

Reżyser ma nadzieję, że ten spektakl pozwoli w artystyczny sposób pożegnać się z istnieniami, które przepadły bezpowrotnie i pozwoli zaleczyć traumę.

- Chcemy, by spektakl poruszył uczucia i wyobraźnię. Obława Augustowska to biała plama. Mamy nadzieję, że historia objawi prawdę - dodaje Nowara.

W zeszłym roku widzowie Teatru Dramatycznego mieli okazję poznać tekst Konrada Szczebiota na temat Obławy Augustowskiej, który został przedstawiony w formie czytania performatywnego. Jak ten tekst ma się do powstającego spektaklu? Autorami scenariusza przedstawienia są bowiem Jan Nawara i Jagoda Skowron.

- Czytanie performatywne było osnute na powieści Adama Białousa. Wykorzystaliśmy kilka fragmentów z tego tekstu - wyjaśnia Jan Nowara. - Ożywiliśmy historię teatralnie, dokładając teksty Adama Mickiewicza z "Dziadów", wiersze, m.in. "Wilki" Zbigniewa Herberta oraz pieśni.

Zabrzmi muzyka na żywo

Ciekawa jest strona muzyczna przedstawienia - zabrzmi w nim bowiem muzyka na żywo, którą wykona zespół. W jego składzie znajdą się osoby tworzące grupę ignoto Deo - Adam Białous (gitara elektryczna), który jest też kompozytorem muzyki oraz wokalista Adam Galimski.

- Prawda i siła ludzi niezłomnych oraz surowość rocka idą w parze - przekonuje reżyser spektaklu.

Za współpracę muzyczną i przygotowanie wokalne odpowiada Piotr Szekowski.

- W spektaklu gram postać Groma - dowódcę jednego z oddziałów Armii Krajowej, który był celem w trakcie Obławy Augustowskiej. Zajmuję się także warstwą dźwiękową przedstawienia, pracuję zarówno z kolegami aktorami, jak i muzykami. Staramy się zdyscyplinować kwestie wypowiadane chóralnie przez zespół aktorski. Utwory, które zazwyczaj śpiewamy w trio - wspólnie z Adamem Galimskim i Agnieszką Możejko-Szekowską - w swoim pierwotnym kształcie miały inną rytmikę, inne frazy. Aby wydobyć pewne treści, musimy zaadaptować te piosenki na scenę. Muzyka ma mieć role służebną dla wyniesienia właściwych treści w spektaklu. I właśnie to jest moje zadanie - mówi Piotr Szekowski.

Aktor zdradził też, że udało mu się namówić reżysera do wykorzystania w spektaklu dodatkowego utworu, który nie został skomponowany na potrzeby "Obławy".

- Zaśpiewam piosenkę, którą pamiętam z dzieciństwa. Jaką? Niech to pozostanie niespodzianka dla widzów. Mój ojciec bardzo często ją śpiewał i niezwykle często jej słuchał, dziadek służył w AK. Kompozytor tego utworu napisał ten utwór, by uczcić pamięć o swoim ojcu, który również służył w AK, m.in. dlatego czuję jakiś rodzaj duchowego połączenia z tą piosenką. Przede mną trudne zadanie, ponieważ muszę wykonać ten utwór tak, aby na koniec widownia nie zaczęła bujać się i klaskać. Przekaz ma być prosty, intensywny - dodaje aktor.

W spektaklu "Obława" wystąpią: Danuta Bach, Jolanta Borowska, Krystyna Kacprowicz-Sokołowska, Agnieszka Możejko-Szekowska, Ewa Palińska, Katarzyna Siergiej, Jolanta Skorochodzka, Urszula Szmidt, Bernard Bania, Marek Cichucki, Patryk Ołdziejewski, Marek Tyszkiewicz, Piotr Szekowski, Sławomir Popławski oraz gościnnie: Franciszek Utko i Mateusz Sacharzewski. Zespół muzyczny zagra w składzie: Adam Białous - gitara elektryczna (ignoto Deo), Adam Galimski - wokal (ignoto Deo), Adam Radziszewski - perkusja i Piotr Chociej - bass.

Projekt scenografii i wizualizacje do przedstawienia przygotował Marek Mikulski, kostiumy - Maciej Mikulski. Za choreografię odpowiada Tomasz Dajewski.

Jeszcze przed premierą spektakl został zakwalifikowany do 25. Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej.

Piątkowa premiera rozpocznie się o godz. 19.00 na dużej scenie Teatru Dramatycznego. Przedstawienie trwa ok. 100 minut.

Portal BiałystokOnline jest patronem medialnym wydarzenia.

Zobacz też: Spektakl "Obława"