Urlop macierzyński
Wynosi 20 tygodni po urodzeniu jednego dziecka lub od 31 do 37 tygodni po urodzeniu bliźniaków czy trojaczków (lub większej ilości dzieci). Z 2 tygodni urlopu macierzyńskiego można skorzystać już przed przewidywaną datą porodu. Prawo zapewnia wypłatę zasiłku przez cały okres urlopu macierzyńskiego. Jego wysokość jest wyliczana na podstawie składek rodzica korzystającego z urlopu.
Pracownica nie ma obowiązku wykorzystywania całego wolnego. Może zrezygnować z części wolnego po 14 tygodniach jego trwania. Pierwsze 2 tygodnie urlopu macierzyńskiego przeznaczone są wyłącznie dla matki. Resztą czasu może ona dzielić się z ojcem dziecka. Oprócz rodziców, z urlopu może skorzystać również inny członek rodziny (m.in. w przypadku śmierci matki lub jej pobytu w szpitalu).
Urlop rodzicielski
Przysługuje bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego. Rodzice mają 3 tygodnie po porodzie na podjęcie decyzji, czy chcą skorzystać z urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Urlop rodzicielski to 32 tygodnie lub 34, gdy urodzą się wieloraczki. Można go wykorzystać jednorazowo albo w nie więcej niż 4 częściach. W przypadku korzystania z urlopu w częściach, muszą one przypadać bezpośrednio jedna po drugiej. Istnieje również możliwość późniejszego wykorzystania 16 z 32 tygodni urlopu rodzicielskiego. Musi się to jednak stać do końca roku kalendarzowego.
Od 1 stycznia tego roku osoby, które nie pobierały zasiłku macierzyńskiego, mogą ubiegać się o świadczenie rodzicielskie w wysokości 1000 zł miesięcznie. Jest ono wypłacane przez rok od momentu urodzenia dziecka. Skorzystać z niego mogą osoby bezrobotne (niezależnie od tego, czy są zarejestrowane w urzędzie pracy), studenci oraz osoby pracujące na umowach cywilnoprawnych.
Urlop wychowawczy
Kiedy upłynie urlop macierzyński oraz rodzicielski, rodzice mogą jeszcze posiłkować się bezpłatnym urlopem wychowawczym. Wymiar tego urlopu to 3 lata, które można podzielić na maksymalnie pięć części. Nie może on jednak trwać dłużej niż do momentu ukończenia przez dziecko 6 lat.
W trakcie urlopu wychowawczego pracownica ma prawo podjąć pracę na część etatu u dotychczasowego lub innego pracodawcy. Może też zająć się nauką lub szkoleniem. Pod warunkiem, że nie wyklucza to możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
Po zakończeniu urlopu wychowawczego polska legislacja pozwala kobiecie wrócić do zatrudnienia na dotychczasowym stanowisku. Jeżeli nie jest to możliwe, musi ona otrzymać wakat równoległy z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub też na inny, odpowiadający jej doświadczeniu zawodowemu. Natomiast wynagrodzenie nie może być niższe od tego, które wcześniej otrzymywała.
Warto wiedzieć, że pracodawca nie może narzucić wyjazdu służbowego mamie opiekującej się dzieckiem poniżej 4. roku życia. Wyjazd w delegację jest możliwy tylko w sytuacji, kiedy kobieta sama się na to zgodzi. Pracownicy przysługuje także zwolnienie od pracy w związku ze sprawowaniem osobistej opieki nad dzieckiem do lat 14. Są to 2 dni robocze lub 16 godzin w każdym roku kalendarzowym. Wymiar zwolnienia nie jest uzależniony od liczby wychowywanych dzieci. W pierwszym wniosku o udzielenie takiej ulgi złożonym pracodawcy w danym roku kalendarzowym ubiegająca się o nią musi określić, w jakiej formie zamierza ją wykorzystać. Mogą to być dni lub godziny.
O prawach pracowniczych kobiety w ciąży pisaliśmy tu: Umowy, zwolnienia i ograniczony czas pracy. Jakie prawa pracownicze ma kobieta w ciąży?
dorota.marianska@bialystokonline.pl
