Pierwsze kamienie pamięci w naszym mieście. Honorują Samuela Pisara [ZDJĘCIA]

Fot: Wioleta Choińska

więcej zdjęć

Samuel Pisar to postać o polsko-amerykańskim rodowodzie, którego życie naznaczone było tragicznymi doświadczeniami. Urodził się w Białymstoku i już w wieku 12 lat został zmuszony do zamieszkania w białostockim gettcie, a później został więźniem kilku niemieckich obozów koncentracyjnych.

Jest autorem książki "Z krwi i nadziei", która stanowi autobiograficzną relację z tych straszliwych wydarzeń, ukazując cierpienia podczas sowieckiej okupacji oraz nazistowskiego niewolnictwa. Fragmenty tej książki zostały odczytane w trakcie uroczystości przez rodzinę Samuela Pisara.

Uroczyste odsłonięcie kamieni pamięci odbyło się przy ul. Jana Henryka Dąbrowskiego 20 w Białymstoku, przed kamienicą zamieszkiwaną przez Samuela Pisara w latach 20. XX wieku. Wydarzeniu towarzyszyła jego żona Judith Pisar oraz ich córki, Aleksandra i Lea, wraz z rodziną i przyjaciółmi. Inicjatywa jest rezultatem wieloletnich działań na rzecz przywracania pamięci o żydowskich mieszkańcach Białegostoku.

- Po raz pierwszy w Białymstoku będą murowane kamienie pamięci. To wielki zaszczyt dla naszego miasta, że wydała takiego syna jakim był Samuel Pisar. Tym symbolicznym gestem chcemy pokazać, że pamiętamy o żydowskiej tożsamości i przeszłości miasta Białegostoku - mówi Tadeusz Truskolaski, prezydent miasta Białegostoku.

Idea Stolperstein została zapoczątkowana przez niemieckiego artystę Guntera Demniga i w tłumaczeniu z języka niemieckiego oznacza "kamienie, o które się potykamy". Jej głównym celem jest wywołanie refleksji nad tragicznym losem konkretnych jednostek, które w wyniku II wojny światowej zostały skazane przez hitlerowców na śmierć.

Co znajduje się na kamieniach pamięci?

Kamienie pamięci, które pojawiły się w Białymstoku składają się z kostek, na których wyrytych jest 5 imion i nazwisk z rodziny Samuela Pisara, którzy zginęli po utworzeniu przez Niemców getta białostockiego. Obecne są na nich także daty ich narodzin i śmierci, a także informacje o ich losach. W przypadku poszczególnych osób nie ma dookreślonych wszystkich informacji ze względu na ich brak w archiwach i historycznych dokumentach.

- Pamiętamy o Dawidzie Pisar, ojcu Samuela, który jak ten wspominał w swojej książce, został rozstrzelany w lesie koło miasta, ale miejsce jego śmierci nie jest znane. Wspominamy także jego matkę, Helenę Pisar, która prawdopodobnie zginęła w transporcie do obozu zagłady w trakcie likwidacji białostockiego getta - mówi Mariusz Sokołowski, prezes zarządu Fundacji Otwartej Edukacji.

Na kamieniach pamięci znajduje się także nazwisko siostry Samuela, Fridy Pisar, która prawdopodobnie podzieliła los swojej matki. Obecne są także informacje o jego babci, Faith Suchowolskiej i wujku, Abrahamie Suchowolskim, którzy zginęli na Treblince.

Kamienie pamięci na cześć rodziny Samuela Pisara można już teraz zobaczyć przy kamienicy przy ul. Dąbrowskiego 20. Oprócz tego, w ramach obchodów 80. rocznicy powstania w getcie białostockim można w najbliższym czasie wziąć udział w wielu wydarzeniach. Będą trwały od czwartku (17.08) do niedzieli (20.08). W planie m.in. wystawy, koncerty, spotkania i spacery historyczne. Na zakończenie, w rocznicę zakończenia akcji likwidacyjnej białostockiego getta, będzie można wziąć udział w "Świetle pamięci".

Więcej informacji: 80. rocznica Powstania w Getcie Białostockim