NIK zwróciła uwagę, że żadna ze skontrolowanych gmin, pomimo licznych protestów dotyczących lokalizacji farm wiatrowych, nie zorganizowała referendum w tej sprawie. Decyzje w imieniu społeczności lokalnych podejmowali wyłącznie radni. Co prawda gminy umożliwiały mieszkańcom wyrażanie opinii, jednak ich argumenty nie były uwzględniane.
Około 30% elektrowni powstawało na terenach należących do osób zatrudnionych w gminach, które jednocześnie uczestniczyły w podejmowaniu decyzji, dotyczących lokalizacji farm wiatrowych. W ocenie NIK taki stan rzeczy mógł stwarzać sytuacje o charakterze korupcyjnym. W większości skontrolowanych gmin (ok. 80%) zgoda na lokalizację elektrowni wiatrowych była uzależniona od darowizn bądź sfinansowania dokumentacji planistycznej.
Konsekwencją braku jednoznaczności przepisów było powstawanie elektrowni wiatrowych na obszarach o walorach przyrodniczych i krajobrazowych.
Elektrownie wiatrowe w Podlaskiem
W gminie Suwałki odkryto przypadek bezpośredniego finansowania przez inwestora planu zagospodarowania przestrzennego. Także prognozy oddziaływania na środowisko zostały zlecone i opłacone przez osoby zainteresowane budowlą elektrowni wiatrowych. W ten sposób część farm powstała na obszarze chronionego krajobrazu Pojezierza Północnej Suwalszczyzny.
Na terenie powiatu suwalskiego stwierdzono przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu w dwóch punktach pomiarowych, położonych w odległości 400 m od najbliższej turbiny wiatrowej. Nocą poziom hałasu wyniósł 47,1 dB i 46,0 dB wobec dopuszczalnych 45 dB.
Przeprowadzone postępowania podatkowe wykazały konieczność korekty i minus wpływów należnych gminie Suwałki z tytułu lokalizacji na jej terenie elektrowni wiatrowej. Budżet gminy zobowiązany był zwrócić zarządcy farmy kwotę 6.584,3 tys. zł tytułem nadpłaconego podatku od nieruchomości w latach 2010-2011.
W Przerośli dochodziło do przekazywania przez inwestorów darowizn, od których gmina uzależniała dokonanie zmian w dokumentacji planistycznej. Na podstawie takich porozumień pozyskano 691,5 tys. zł. W tej samej gminie stwierdzono nieuwzględnianie uwag przeciwników budowy wiatraków. Dotyczyły one m.in. niezgodności z polityką przestrzenną gminy zakładającą ochronę przyrody i krajobrazu, pogorszenia komfortu życia oraz zmniejszenia wartości działek.
Z kolei w gminie Czyżew kontrola ujawniła rażącą przewlekłość prowadzonego postępowania administracyjnego w sprawie wydania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Wskazano m.in. na nieuzasadnione przerwy w działaniu organu i dwukrotne zawieszenie postępowania. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku stwierdził wyraźne naruszenie prawa w tej kwestii.
Zdaniem Najwyższej Izby Kontroli konieczne jest opracowanie jednolitej metodologii pomiaru hałasu generowanego przez elektrownie, ograniczenie możliwości lokalizacji farm na obszarach przyrodniczo chronionych, respektowanie odpowiedzialności radnego z powodu niewyłączenia się z głosowania w sprawie dotyczącej jego interesu prawnego, ustalenie podstawy prawnej dopuszczającej do użytkowania elektrownię wiatrową oraz objęcie nadzorem technicznym eksploatacji turbin wiatrowych.
24@bialystokonline.pl
