Budynek chłodni Białystok został objęty ochroną w planie zagospodarowania przestrzennego. Co prawda radni nie chcieli tego robić, ale musieli zmienić zdanie, gdyż został wpisany do wojewódzkiej ewidencji zabytków. Plan zagospodarowania zaskarżyli do sądu właściciele obiektu. Argumentowali, że jest on zagrzybiony, jego utrzymanie jest bardzo kosztowne, a dla będącej w złej kondycji finansowej spółki korzystniejsze będzie wyburzenie go i sprzedanie działki. W międzyczasie konserwator zabytków wykreślił go z ewidencji zabytków.
Teraz Wojewódzki Sąd Administracyjny przychylił się do postulatu spółki i zadecydował, że plan obejmujący budynek ochroną jest nieważny.
- Sąd uznał, że w procedurze planistycznej nie dość wnikliwie zbadano przesłanki decydujące o zaliczeniu obiektu do zabytków, nadto nie wzięto pod uwagę stanu technicznego budynku opisanego w opinii mykologicznej przedstawiającej rozmiar zagrzybienia. Aby objąć obiekt ochroną, trzeba mieć podstawy do niekwestionowanego przekonania, że spełnia on przesłanki zaliczenia go do zabytku - wyjaśniła uzasadnienie wyroku sędzia Danuta Tryniszewska-Bytys, rzecznik prasowy WSA w Białymstoku.
Chłodnię zbudowano w latach 50. XX w. w stylu modernistycznym. Elementy takie jak fasada z wyższą częścią centralną i bocznymi niższymi ryzalitami, szare szorstkie tynki podzielone gładkimi lizenami, gzymsami i opaskami, okna (w tym okrągłe bulaje) czy maszt na zwieńczeniu osi fasady należą do form charakterystycznych dla tzw. stylistyki okrętowej, popularnej w latach 30. XX w. i późniejszego tzw. brutalizmu, powstałego w latach 40.
Budynek w dużym stopniu zachował swoją pierwotną formę. Jest to jedyny o tak dużej skali i funkcji obiekt zachowany na terenie miasta i jeden z niewielu posiadających tego rodzaju architekturę i konstrukcję.
Wiele atrakcyjnych pomysłów na zagospodarowanie i rewitalizację budynku chłodni przedstawili studenci w konkursie "Odmrażamy chłodnię".
ewelina.s@bialystokonline.pl
