Dostęp do informacji publicznej, gwarantujący jawność i przejrzystość działań podmiotów wykonujących zadania publiczne, jest konstytucyjnym prawem obywatela, a realizowany jest przede wszystkim poprzez udostępnienie informacji publicznej na wniosek oraz publikację informacji w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP).
Prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniom m.in. ze względu na informacje niejawne, inne tajemnice ustawowo chronione, prywatność osób czy też tajemnicę przedsiębiorcy. Zdaniem NIK, po ponad 20 latach obowiązywania ustawy o dostępie do informacji publicznej (udip) jej przepisy nadal budzą wiele wątpliwości interpretacyjnych.
W latach 2019–2022 (do końca kwietnia) do skontrolowanych jednostek wpłynęło łącznie blisko 32 tys. wniosków o udostępnienie informacji publicznej. W tym okresie do PUW wpłynęło ponad 700, z czego najwięcej (niemal 270) w 2021 r.
Jeżeli chodzi o nieprawidłowości, w Podlaskim Urzędzie Wojewódzkim (PUW) odkryto nieprowadzenie na bieżąco w systemie EZD rejestru wniosków o informacje. Skutkiem tego był okresowy brak w tym rejestrze spraw dotyczących udostępnienia informacji publicznej, mimo że wnioski zostały załatwione.
NIK dopatrzył się nierozpoznania jednego wniosku o informację, po czym urząd wystąpił do wnioskodawcy o złożenie ponownego wniosku w tej sprawie. W jednym przypadku (na 18 zbadanych spraw) PUW udostępnił informację publiczną na wniosek po terminie.
Ponadto w przypadku jednej sprawy w Podlaskim UW w piśmie skierowanym do wnioskodawcy, dotyczącym braku możliwości udostępnienia informacji publicznej w formie określonej we wniosku, nie zamieszczono informacji o terminie i skutkach nieudzielenia odpowiedzi na to pismo. Nie podano w nim również podstawy prawnej żądania organu. W związku z brakiem odpowiedzi, wojewoda podlaski umorzył postępowanie w tej sprawie.
- Gdy na decyzję organu o odmowie udostępnienia informacji publicznej lub na bezczynność organu wnioskodawcy kierowali skargi do Wojewódzkich Sądów Administracyjnych, w sądach zapadały wyroki – łącznie w badanym okresie było ich 136 – z czego blisko połowa wydana była na niekorzyść organu zobowiązanego do udostępnienia informacji. Wszystkie prawomocne wyroki zostały zrealizowane - czytamy w raporcie NIK.
W Podlaskiem wydano jedynie 2 prawomocne wyroki – oba na korzyść jednostki.
NIK domaga się wzmocnienia nadzoru nad realizacją obowiązków związanych z udostępnianiem informacji publicznej, w szczególności nad terminowym rozpatrywaniem wniosków.
malwina.witkowska@bialystokonline.pl
