XVI Festiwal Kultury Żydowskiej Zachor - Kolor i Dźwięk

Wydarzenie jest włączone w program obchodów 80. Rocznicy Powstania w Getcie Białostockim.


RAFAEL RAJZNER - bohater XVI edycji Festiwalu Kultury Żydowskiej Zachor - Kolor i Dźwięk

Rafael Rajzner / Henry R. Lew (1897-1953) - Naoczny świadek zagłady białostockich Żydów. W czasie wojny stracił żonę i dwoje dzieci. Przeszedł przez getto, więzienie i kilka obozów: Stutthof, Auschwitz-Birkenau, Sachsenhausen, Mauthausen, Ebensee, Schlier. Był członkiem legendarnego „komanda fałszerzy”, zajmującego się produkcją podrobionych dokumentów i pieniędzy dla III Rzeszy. Swoje losy i losy białostockich Żydów opisał w książce „Losy nieopowiedziane. Zagłada Żydów białostockich 1939-1945)”, która na tle innych powojennych relacji na ten temat wyróżnia się bogactwem szczegółów historycznych i faktów. Opisuje kolejno wybuch wojny, przebieg okupacji sowieckiej, dzieje getta białostockiego aż do jego likwidacji w sierpniu 1943 roku, życie w piwnicznych bunkrach i po aryjskiej stronie.



PROGRAM


SOBOTA (17.06)

godz. 19.00 - Kościół Matki Bożej Fatimskiej

KONCERT ORGANOWY INAUGURUJĄCY FESTIWAL

GIOVANNI PETRONE
Aaron Copland - Fanfare for the Common Man
Felix Mendelssohn Bartholdy – Sonata VI op. 65
Marco Enrico Bossi – „Chant du soir” Scherzo op. 42 nr 2

MAREK KULIKOWSKI
Georg Muffat – Toccata duodecima et ultima
Felix Mendelssohn Bartholdy – Sonata V op. 65
Wolfgang Amadeus Mozart – Andante F-dur KV 616
Petr Eben – Moto Ostinato

Giovanni Petrone (Włochy) – organista, klawesynista, dyrygent i kompozytor. Ukończył z wyróżnieniem Konserwatorium „L. Perosi” w Campobasso w klasie organów prof. Mauricia Di Meco i Carla Barbierato oraz klawesynu w klasie prof. De Girolamo Andreina. Odbył studia podyplomowe w Wiedniu. Ukończył dyrygenturę chóralną i kompozycję chóralną w klasie prof. Colomba Capriglione we Frosinone. Występował jako organista i dyrygent chórów w Austrii, Szwajcarii, Francji, Słowacji i wielu miastach włoskich. Otrzymał nagrody na prestiżowych, międzynarodowych konkursach organowych (Teramo, Pistoi).

Marek Kulikowski – organista i pianista. Ukończył Akademię Muzyczną im. Fryderyka Chopina w Warszawie Filia w Białymstoku w klasie organów prof. Piotra Wilczyńskiego. Odbył studia podyplomowe w klasie organów profesora Joachima Grubicha (Akademia Muzyczna im F. Chopina w Warszawie) i profesora Juliana Gembalskiego (Akademia Muzyczna im. K. Szymanowskiego w Katowicach). Jest finalistą pięciu międzynarodowych konkursów organowych.


NIEDZIELA (18.06)

godz. 16.00-22.00 - plac przy Ratuszu

KONCERTY:

GUT SZABES
Piotr Kowalik – muzyka, teksty, wokal
Łukasz Reising – bas, harmonijka, wokal
Mariusz Tryba – gitara
Filip Tryba – perkusja
Andrzej Waśniewski – instrumenty klawiszowe

Gut Szabes to projekt muzyczny chazana Synagogi Nożyków w Warszawie, Piotra Kowalika, rozpoczęty w 2022 roku. Kowalik jest autorem piosenek do płyty nagranej pod takim tytułem wspólnie z Łukaszem Reisingiem oraz Mariuszem Trybą. W 2023 do zespołu dołączyli Andrzej Waśniewski i Filip Tryba. Zespół wykonuje piosenki oparte na klasycznych hebrajskich tekstach - Psalmach, pieśniach szabatowych, świątecznych oraz modlitwach - lecz w zupełnie nowych aranżacjach. Różnorodne utwory zespołu nawiązują do charakterystycznej żydowskiej melodyki, ale też chętnie wykorzystują takie gatunki jak folk, blues czy rock.


LIBELIND
Ola Bilińska – głos, syntezator OP1, gitara elektryczna, elektronika
Edyta Czerniewicz – wiolonczela, głos
Kasia Kolbowska – harfa celtycka, głos
Sebastian Witkowski – gitara basowa, syntezatory, głos

Libelid - Kompozycje tworzące program Libelid to wybór przedwojennych pieśni w jidysz o różnych odcieniach i obliczach miłości. W tych poetyckich utworach wyraźne są wątki z obyczajowości żydowskiej, która silnie wpływała na życie uczuciowe i rodzinne członków społeczności. Przywrócone pamięci pieśni miłosne pochodzące ze starych zbiorów żydowskich pieśni brzmią ponownie w niezwykłej interpretacji i aranżacji Oli Bilińskiej. Artystce towarzyszą: Edyta Czerniewicz, Kasia Kolbowska, Sebastian Witkowski.


GERARD EDERY Z ZESPOŁEM
Gerard Edery - gitara / wokale
Karolina Matuszkiewicz - skrzypce / wokale
Marcin David Król - skrzypce
Fabian Włodarek - akordeon
Robert Siwak – perkusja

Gerard Edery (USA) - śpiewa, gra na gitarze i sazie, komponuje. Jeden z najbardziej znanych artystów folkowych, mistrz pieśni sefardyjskich. W swoim bogatym repertuarze posiada wiele utworów w stylu etniczno-folkowym, w których wykorzystuje tradycyjne formy muzyczne z całego świata. Śpiewa w 16 językach, a czterema z nich swobodnie posługuje się na co dzień. Nieustannie stara się odkrywać nowe pieśni, melodie, opowieści z całego świata, aby poprzez włączenie ich do swojego bogatego repertuaru (często w różnych aranżacjach) ocalić je od zapomnienia. Artyście towarzyszą wybitni muzycy: Karolina Matuszkiewicz, Marcin David Król, Fabian Włodarek, Robert Siwak.


ORMIMUS. ORIENTAL MYSTIC MUSIC
Władysław WOODY Kwaśnicki – saksofon
Romuald Frey - gitara

Ormimus. Oriental Mystic Music jest projektem muzycznym Władysława „WOODY” Kwaśnickiego (aranżacje utworów, instrumenty dęte) i Romualda Freya (gitary, śpiew). Nawiązuje się w nim do najpiękniejszych tradycji Bliskiego Wschodu, pełnego uduchowienia, poezji i mistyki. Pełne radości i miłości pieśni mówiące o szczęściu i pokoju wywodzą się z tradycji sefardyjskiej, jemeńskiej, syryjskiej, marokańskiej, hiszpańskiej, ale i słowiańskiej.


WARSZTATY:

Tańce żydowskie i izraelskie (prowadzenie – Monika Leszczyńska)
Kuchnia żydowska i izraelska – zasady, przepisy, degustacja (Restauracja Tejsza z Tykocina)
Symbole judaizmu i Izraela – warsztaty i konkurs dla dzieci

Monika Leszczyńska - od 1998 r. prowadzi regularne zajęcia tańca izraelskiego w Warszawie; przygotowała wielokrotnie choreografię i występy zespołu „Snunit”. Przeprowadziła liczne warsztaty tańca izraelskiego (m.in. w ramach Warsztatów Tańca Współczesnego w Poznaniu, Festiwalu Dialogu Czterech Kultur w Łodzi, na Międzynarodowym Kursie Orffa, Międzynarodowych Spotkaniach z Kulturą Żydowską w Sopocie).


PONIEDZIAŁEK (19.06)

godz. 17.00 - Galeria Sleńdzińskich, Rynek Kościuszki 4

DUCHOWOŚĆ W JUDAIŹMIE - Rebecyn Chaya Rapoport i Rabin Icchak Rapoport z Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie

Icchak Rapoport - Rabin w Gminie Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie. Pełni również funkcję Rosh Kollel Tora MiTzion w Warszawie. Urodził się w Sztokholmie i jest synem polskiej Żydówki z Sosnowca, która wyemigrowała po wydarzeniach marcowych 1968 r. W jego rodzinnym domu rozmawiano po polsku. Icchak Rapoport ukończył pięcioletnie studia rabinackie w jesziwie Yeshivat Hamivtar w Izraelu w 2002 r., po czym objął stanowisko rabina Gminy Żydowskiej w Oslo w Norwegii (2002-2006). Następnie przez 5 lat pracował jako Rabin we Wrocławiu. Pełnił również funkcję emisariusza izraelskiej organizacji Shavei Israel. Latem 2011 wrócił do Izraela i kontynuował pracę dla Shavei Israel, a także dla organizacji Noahide World Center. W sierpniu 2021 r. wrócił do Polski i rozpoczął pracę w Gminie Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie. Jego żoną jest Chaya - pochodząca z Sosnowca psycholożka.


godz. 19.00 - Aula Pałacu Branickich

ŁOMŻYŃSKIE PINKASY PRZEDNIEMEŃSKIE – dr Małgorzata Frąckiewicz o cyklu wydawniczym Łomżyńskiego Towarzystwa Naukowego im. Wagów

dr Małgorzata Frąckiewicz – językoznawczyni, regionalistka, popularyzatorka wiedzy o językowo-kulturowej tożsamości mieszkańców ziemi łomżyńskiej, redaktorka strony internetowej: name.lomza.pl. Zainicjowała i współredaguje księgi pamięci gmin żydowskich w ramach cyklu Łomżyńskie pinkasy przedniemeńskie.


SZLAGIERY ŻYDOWSKIE W JĘZYKU JIDYSZ, HEBRAJSKIM I POLSKIM w wykonaniu artystów Teatru Żydowskiego z Warszawy

Monika Chrząstowska, Sylwia Najach, Henryk Rajfer, Teresa Wrońska z Teatru Żydowskiego przedstawią szlagiery żydowskie w języku jidysz, hebrajskim i polskim. Autorami tekstów są m.in. Julian Tuwim, Marian Hemar, Jerzy Turandot, Bolesław Norski-Nożyca, a muzyki - Henryk Wars, Jerzy Petersburski, Zygmunt. Białostocki.


WTOREK (20.06)

godz. 19.00 - Nie Teatr

KONCERT GALOWY - URIEL HERMAN TEAM
Uriel Herman - piano
Ehud Etton – contrabass
Haim Peskof - drums

Uriel Herman Team (Izrael) - Pianista i kompozytor jazzowy Uriel Herman koncertował na całym świecie zarówno ze swoim zespołem, jak i jako solista. Jego muzyka łączy klasyczne brzmienie fortepianowe ze złożonymi rytmami i melodiami Bliskiego Wschodu. Uriel Herman Quartet powstał po nagraniu pierwszego albumu Hermana Awake (2014), który został uznany za jeden z 5 najlepszych albumów roku w Izraelu. Od tego czasu zespół występował na najważniejszych festiwalach: The Forbidden City Concert Hall (Pekin, Chiny), Festival Jazz Sous Les Pommiers (Coutances, FR), Centro Cultural Kirchner (Argentyna), Stanford University (CA, USA), Jarasum Jazz Festival (Korea Południowa). Zespół wystąpi w składzie: Uriel Herman (piano), Ehud Etton – contrabass, Haim Peskoff (drums).



INFORMACJE

Wstęp:
Wstęp na wszystkie koncerty i wydarzenia jest wolny. Na koncert galowy obowiązują bezpłatne wejściówki (od 13 czerwca do odbioru w sklepie z pamiątkami Kramstok przy ul. Sienkiewicza 4 - budynek Nie Teatru).

Organizatorzy:
Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska-Izrael oraz Gmina Wyznaniowa Żydowska w Warszawie

Honorowy patronat:
POLIN – Muzeum Historii Żydów Polskich, Prezydent Miasta Białegostoku, Wojewoda Podlaski, Marszałek Województwa Podlaskiego, Ambasada Państwa Izrael
 
Partnerzy:
Miasto Białystok, Urząd Marszałkowski, MSWiA, Kulturoznawstwo UwB, Galeria Sleńdzińskich, Fundacja Taubego, Restauracja Tejsza z Tykocina,

Patronat medialny:
Kurier Poranny, Gazeta Współczesna, Nasze Miasto, BiałystokOnline, TVP - Białystok, Polskie Radio Białystok


Festiwal zrealizowano z dotacji przyznanych przez: MSWiA, Urząd Miasta Białystok oraz Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego.