Aktualnie w supraskich katakumbach prowadzone są intensywne prace, które mają na celu zabezpieczenie tego unikalnego zabytku. Oprócz mnichów zaangażowane są w nie: Politechnika Białostocka, Uniwersytet w Białymstoku, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie, Wojskowa Akademia Techniczna oraz Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Katakumby, które są częścią Monasteru w Supraślu, odkopano spod warstw ziemi ponad 10 lat temu. Niestety powierzchnia ta była przez lata narażona na zniszczenie.
– Pracownicy Politechniki Białostockiej przystępują do badań wytrzymałościowych, badań zasolenia murów, badań mykologicznych, a także zamierzamy bardzo dokładnie analizować mikrostrukturę starych zapraw i historycznych cegieł. To bardzo ważne, po pierwsze dla ratowania tego obiektu, dla zrozumienia jak powstawał i jak należy go zatem zabezpieczyć, ale ważne też z punktu widzenia historii rozwoju materiałów budowlanych. To korzyść przede wszystkim dla obiektu historycznego, ale również bardzo ważne działania poznawcze dla naszych pracowników. Myślę, że będą owocowały interesującymi publikacjami naukowymi - mówi dr hab. inż. Marta Kosior-Kazberuk, prof. PB, rektor PB.
Największa uczelnia techniczna w regionie już przeprowadziła część badań. Oceniła stadium zniszczeń katakumb i opracowała dokumentację, odnośnie tego, jak zabezpieczyć zabytek przed dalszą degradacją.
– Pracownicy i doktoranci Politechniki Białostockiej sformułowali wymagania dotyczące sposobu zabezpieczeń doraźnych. Były one niezbędne do bezpiecznego prowadzenia robót konserwatorskich. Następnie opracowaliśmy szczegółową dokumentację projektową trwałych zabezpieczeń - mówi dr hab. inż. Janusz Krentowski, prof. PB, z Katedry Konstrukcji Budowlanych i Mechaniki Budowli Wydziału Budownictwa i Nauk o Środowisku Politechniki Białostockiej.
Kilka miesięcy temu Monaster Zwiastowania Przenajświętszej Bogarodzicy w Supraślu uzyskał z Polskiego Ładu środki na przeprowadzenie wstępnych prac, które mają zabezpieczyć katakumby. Pieniądze umożliwiły zintensyfikowanie prac badawczych i co ważne wzmocnienie konstrukcji.
Niezwykłe odkrycia archeologów
Obecnie wykopaliska prowadzone są na zewnątrz katakumb. Osoby, które się tym zajmują, już trafiły na ciekawe znaleziska.
- Udało nam się odsłonić zewnętrzne lico muru, ale mamy też dodatkowe dwa bardzo interesujące odkrycia. Pierwsze to jest nieznana czy niezarejestrowana do tej pory w żaden sposób pozostałość najprawdopodobniej ceglanej podłogi z cegły gotyckiej, czyli równoczasowej katakumbom pewnie jakieś dobudówki, która po prostu uległa zniszczeniu, zanim ją odnotowano w źródłach. Znaleźliśmy wykop archeologiczny sprzed 40 lat, o którym było wiadomo, że był, ale nie było wiadomo, gdzie został zrobiony. Wykop przysypywała duża hałda gruzu, ale też PRL-owskich śmieci, które zostały w połowie lat 80. XX wieku wydobyte z wnętrza katakumb w ramach ówczesnych prac przygotowujących ten zabytek do prac renowacyjnych, które niestety nigdy się nie odbyły. Skończyło się wyłącznie na archeologii i dlatego degradacja tej unikatowej budowli postępowała aż do dzisiaj – mówi dr hab. Maciej Karczewski, archeolog.
Badacz przyznaje jednak, że są małe szanse, by znaleziono jakieś niezwykle ciekawe znaleziska, które miałyby związek z pochówkami w katakumbach. Wszystko dlatego, że miejsce to przed lata były plądrowane. Część szczątków w całości bądź częściowo została z nich wyjęta.
- W części nisz zachowały się jeszcze niekompletne szkielety, a w kilku niszach są deski, na których wkładano ciała zmarłych do wnętrza. Jeżeli się nam poszczęści, to być może przy tych zachowanych szczątkach znajdziemy również przedmioty. (...) To mogą być części odzieży, to mogą być jakieś osobiste przedmioty kultu. Przede wszystkim pewnie krzyżyki - przyznaje dr Karczewski.
Prace w supraskich katakumbach mają zostać zakończone w 2025 roku.
24@bialystokonline.pl
![Rada Gospodarcza powołana. Kobiety stanowią jedną trzecią składu [LISTA]](https://www.bialystokonline.pl/gfx_artykuly/202412/143992-.jpg)
