Czas na kolejny spis - po 10 latach
Między 1 a 15 lipca odbędzie się 8. Międzynarodowy Spis Bociana Białego w Polsce, koordynowany przez Grupę Badawczą Bociana Białego, której przewodniczy dr Marcin Tobółka z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Celem spisu jest poznanie aktualnego rozmieszczenia gniazd bociana białego, ustalenie statusu ich zajęcia oraz liczby młodych wyprowadzonych w każdym gnieździe. Dane te posłużą do oceny aktualnej sytuacji bociana białego w Polsce.
Spis jest o tyle wyjątkowy, że odbywa się co 10 lat i obejmuje cały obszar występowania bociana białego (Europę, Azję i Afrykę Północną). Dane z Polski zestawione z wynikami z innych krajów pozwolą na ocenę stanu populacji bociana białego w całym areale tego gatunku.
Data spisu jest nieprzypadkowa - w tym okresie młode bociany stoją już na gnieździe, ale jeszcze z niego nie odlatują. To umożliwia nie tylko policzenie, ile jest par lęgowych na danym terenie, ale również ile odchowało młodych.
Podstawową jednostką terytorialną spisu jest gmina i każda zgłaszająca się osoba deklaruje skontrolowanie przynajmniej jednej gminy (zapisy są prowadzone: tutaj). Uczestnicy spisu będą rejestrować wszystkie gniazda bocianie oraz określać kategorię ich zajęcia.
Podlaskim koordynatorem akcji jest Adam Zbyryt. Zgodnie ze stanem na czwartek (20 czerwca) stopień zgłoszeń gmin do spisu w naszym województwie prezentuje się następująco: zatwierdzono 84 gminy (71%) plus 2 zgłoszono i czekają na zatwierdzenie - na 118 wszystkich gmin. To najniższy wskaźnik spośród wszystkich województw.
Wybrane informacje podane w instrukcji do spisu
W poszukiwaniu gniazd sprawdzamy wszystkie obszary zwartej zabudowy, przysiółki i inne miejsca z zabudowaniami oraz tereny nieleśne (np. drzewa w dolinach rzek). Dla każdego gniazda notujemy strukturę, na której jest zbudowane (np. słup, dach, drzewo, komin) oraz jego stan, a także sposób jego zajęcia, zwłaszcza czy jest zajęte przez parę lęgową. Notujemy również puste platformy, które nie są gniazdami. Zapisujemy wszystkie miejscowości, w których nie ma gniazd.
Wszystkie dane odnotowujemy na kartach obserwacji terenowych lub wprowadzamy bezpośrednio w terenie przez stronę Bocianie Gniazda, lub aplikację.
Przy użyciu roweru lub samochodu skontrolowanie wszystkich miejscowości w gminie zajmuje od jednego do kilku dni (zależnie od pogody, wielkości gminy, liczby gniazd, znajomości terenu). Wizyty w terenie planujemy w taki sposób, by spenetrować teren całej gminy, nie pomijając żadnej miejscowości ani osady. Bocian biały, mimo że głównie zasiedla osady ludzkie, może zajmować również tereny niezabudowane. Dlatego wskazane jest również, w miarę możliwości, skontrolowanie terenu dolin rzecznych i większych kompleksów łąk z wysokimi drzewami czy ambonami myśliwskimi, na których mogą znajdować się gniazda bocianie.
W czasie kontroli używamy lornetki lub innego sprzętu optycznego pozwalającego przybliżyć widok gniazda. Koniecznie notujemy w telefonie lub innym urządzeniu współrzędne geograficzne każdego gniazda.
W przypadku stwierdzenia pustego gniazda, które jednak ma ślady obecności bocianów (świeże gałązki, pobielenie odchodami), przeprowadzamy dokładny wywiad z gospodarzami gniazda lub osobami mieszkającymi z najbliższym sąsiedztwie.
Pamiętajmy, że nadrzędnym celem spisu jest ocena wielkości populacji lęgowej bociana, a więc policzenie par lęgowych (a nie tylko gniazd). Z tego względu tak ważne jest rozróżnienie gniazd zajętych przez pary lęgowe oraz gniazd niezajętych (np. opuszczonych) lub zajmowanych w sezonie okazjonalnie przez pary nielęgowe, lub pojedyncze ptaki.
ewa.reducha@bialystokonline.pl
