Olga Boznańska, Julian Fałat, Aleksander Gierymski, Jacek Malczewski, Józef Mehoffer, Władysław Podkowiński, Włodzimierz Tetmajer i Leon Wyczółkowski - to tylko wybrani malarze, których obrazy można obejrzeć w Ratuszu. Wernisaż wystawy był dużym wydarzeniem - przyciągnął wielu białostoczan.
Sprzeciw artystów i nowy kierunek
- Młoda Polska to okres, który był przełomem w postrzeganiu wielu sfer - społecznej, intelektualnej i estetycznej. To sprzeciw artystów, którzy obserwowali to, co działo się na przełomie XIX i XX w. - mówił podczas wernisażu Andrzej Lechowski, dyrektor Muzeum Podlaskiego w Białymstoku.
Sztuka polska ugrzęzła w akademizmie, konserwatyzmie. To wszystko budziło duże obawy. Dlatego młodzi artyści zaczęli tworzyć grupy w Krakowie i Lwowie.
- Myśląc o tej wystawie, szukam jej związków z Białymstokiem. Trudno nasze miasto traktować jako mekkę dekadentyzmu. Tym bardziej ucieszyło mnie i zaskoczyło, że w listopadzie 1926 r. wystawa tego rodzaju prac do Białegostoku przyjechała. Została zapowiedziana jako "wielka wystawa mistrzów krakowskich" - dodawał Lechowski.
Autoportret Jacka Malczewskiego, folklor i pejzaże
Młodopolskie dzieła prezentowane są w dwóch alkierzach Ratusza. Obrazy zostały podzielone również tematycznie. W pierwszej części możemy oglądać grupę portretów nazwaną "Portrety artysty". Jest wśród nich budzący bodaj największe zainteresowanie "Autoportret z krucyfiksem w habicie tercjarskim" Jacka Malczewskiego. Obejrzeć możemy także m.in. "Portret satyryczny Jacka Malczewskiego" Leona Wyczółkowskiego oraz litografię "Jan Stanisławski" Józefa Mehoffera.
W drugiej grupie "Fantazje symbole, mity" uwagę przyciąga "Ślepy faun prowadzony przez dzieci" Jacka Malczewskiego. Znajduje się tu także ilustracja Stanisława Wyspiańskiego do "Iliady" Homera - "Apollo razi grotami pomoru".
W grupie "Japońskie inspiracje" obejrzeć można obrazy m.in. Juliana Fałata, Iwana Trusza, Jana Stanisławskiego. Nie brakuje prac, których twórcy byli zafascynowani folklorem. Włodzimierz Tetmajer namalował "Upalny dzień w Bronowicach", Fryderyk Pautsch "Żebraka pod soborem Św. Jana we Lwowie", a Teodor Axentowicz - "Dziewczynę z dzbankiem", "Na gromniczną" i "Kołomyjkę".
Młoda Polska to oczywiście również krajobrazy. Jest ich cały przekrój - są pejzaże bardziej swojskie - z sosnami, ale też te egzotyczne - z cyprysami. Są także pejzaże morskie, górskie i wiejskie dwory zimą. Autorzy obrazów to m.in. Konrad Krzyżanowski, Edward Okuń, Ferdynand Ruszczyc, Leon Wyczółkowski i Alfons Karpiński.
Martwe natury, kobiety i miejskie widoki
Drugą część wystawy otwiera grupa martwych natur. Są tu prace Gustawa Gwozdeckiego, Józefa Pankiewicza, Władysława Ślewińskiego, Leona Wyczółkowskiego, Olgi Boznańskiej i Alfonsa Karpińskiego.
Obejrzeć można też obrazy przedstawiające kobiety. Konrad Krzyżanowski portretuje swoją matkę Kunegundę Krzyżanowską, Władysław Podkowiński - Hiszpankę i damę z różą, Józef Mehoffer - swoją żonę, Leon Wyczółkowski - czytającą list, a Wojciech Weiss - półnagą kobietę siedzącą w fotelu.
W grupie "Lekcja impresjonizmu" prezentowane są m.in. obrazy: "Zachód słońca w Tatrach" Leona Wyczółkowskiego czy "Łodzie w porcie w Saint-Tropez" Józefa Pankiewicza, ale też "Kościół mariacki w Krakowie" Wojciecha Weissa, "Gotyckie pomniki w Weronie" Aleksandra Gierymskiego, ale też "Ogród kwiatowy" Józefa Mehoffera.
Wystawę zamyka grupa prac "Widoki miejskie". Artyści utrwalili na płótnach m.in. ulicę w Perugii, Most Karola w Pradze czy widok na Notre Dame de Lorette w Paryżu.
Ekspozycja koresponduje z wystawą stałą w Ratuszu, na której prezentowane są obrazy z II poł. XX w. - Olgi Boznańskiej i artystów związanych z krakowską Akademią Sztuk Pięknych, m.in. Jacka Malczewskiego, Stanisława Wyspiańskiego, Juliana Fałata, Jana Stanisławskiego, a także dzieła z pierwszych dekad XX w., m.in. Witkacego.
Wystawę "Legendarna Młoda Polska. Malarstwo polskie przełomu XIX i XX wieku z kolekcji rodzinnej" można oglądać do 15 lutego 2017 r. (oprócz poniedziałków i dni świątecznych).
anna.d@bialystokonline.pl
