Skontrolowano urzędy wojewódzkie, gminy i powiaty
W Polsce o lat wzrasta liczba osób z niepełnosprawnościami, a tym samym rośnie liczba członków rodzin i opiekunów sprawujących opiekę nad tymi osobami. Dlatego opieka wytchnieniowa jest jedną z form wsparcia skierowanego do tej grupy społecznej. Jest finansowana ze środków Funduszu Solidarnościowego, a jego głównym celem było czasowe odciążenie członków rodziny lub opiekunów osób z niepełnosprawnościami.
Najwyższa Izba Kontroli (NIK) skontrolowała Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej odpowiedzialne m.in. za przygotowanie i wdrożenie programu oraz 9 urzędów wojewódzkich i 26 gmin i powiatów realizujących program. Z województwa podlaskiego skontrolowano miasto Białystok, Łomżę i Sokółkę.
- Celem kontroli było ustalenie czy organizacja wsparcia w postaci opieki wytchnieniowej i jej funkcjonowanie na poziomie lokalnym przyczyniły się do zwiększenia pomocy opiekunom osób niesamodzielnych - wyjaśnia NIK.
W kontrolowanym okresie wykorzystanie środków przez samorządy z roku na rok rosło, liczba osób objętych wsparciem wzrosła ponad trzykrotnie. W województwie podlaskim w 2019 r. liczba ta wynosiła 63, rok później już 123, a w 2021 r. liczba osób objętych opieką wytchnieniową wyniosła 149.
- Program był jednak realizowany w niepełnym stopniu i nie zawsze prawidłowo. W latach 2019-2021 jednostki samorządowe wykorzystały tylko nieco ponad połowę przekazanych środków. Nie zapewniono też ciągłości realizacji Programu w kolejnych latach - wskazują kontrolerzy NIK.
W sumie w latach 2019–2021 z różnych form opieki wytchnieniowej organizowanej przez jednostki samorządowe skorzystało ponad 16,5 tys. osób.
Nieprawidłowości w Białymstoku
Jeżeli chodzi o Urząd Miejski w Białymstoku, na czele którego stoi prezydent miasta Tadeusz Truskolaski, zapewniał on odpowiednio wykwalifikowaną kadry do realizacji opieki wytchnieniowej oraz prawidłowo realizował wsparcie.
Jednak są i pewne nieprawidłowości. Jedną z nich było przyznawanie opieki wytchnieniowej w latach 2020–2021 bez wydawania decyzji administracyjnych, co było niezgodne z art. 106 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej. Ponadto białostocki magistrat udostępniał na stronie internetowej informacje dotyczące realizacji programu, które nie zawierały wszystkich wymaganych danych.
W Urzędzie Miejskim w Białymstoku, w 2019 r. wykorzystano zaledwie 13,2% otrzymanych z funduszu środków obejmując wsparciem w formie pobytu dziennego 32 osoby (ze 150 o dofinansowanie, których wnioskowano).
Inną nieprawidłowością było przekazanie sprawozdania z realizacji programu za 2019 rok 12 dni po wyznaczonym terminie. Dyrektor Departamentu Spraw Społecznych wyjaśnił, iż spowodowane to było przeoczeniem.
Kontrole w Sokółce i Łomży
Z województwa podlaskiego, poza białostockim magistratem skontrolowano również dwie inne jednostki: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Łomży i Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sokółce.
Jeżeli chodzi o ośrodek w Łomży, kierowany przez dyrektora Wiesława Jagielaka, kontrolerzy NIK wskazali, że prawidłowo przygotował i wdrożył opiekę wytchnieniową oraz zapewnił odpowiednio
wykwalifikowaną kadrę do realizacji programu.
Jedną ze wskazanych nieprawidłowości było wydawanie decyzji administracyjnych o przyznaniu wsparcia w zakresie opieki wytchnieniowej bez uprzedniego przeprowadzenia wywiadów środowiskowych, co było niezgodne z art. 106 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej. Drugą nieprawidłowością był brak informacji o wysokości przyznanego wsparcia finansowego z Funduszu Solidarnościowego w rozpowszechnianych przez ośrodek informacjach.
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sokółce, zarządzane przez dyrektor Alicję Rysiejko podjęło właściwe działania w celu wdrożenia opieki wytchnieniowej oraz zapewniło odpowiednio wykwalifikowaną kadrę do jej realizacji.
Tu jednak pojawiło się najwięcej nieprawidłowości, jeżeli chodzi o kontrolowane jednostki w Podlaskiem. Na stronie podmiotowej PCPR nie podano informacji o udzieleniu zamówienia na realizację Programu - edycja 2020, co stanowiło naruszenie art. 138o obowiązującej wówczas ustawy Prawo zamówień publicznych. Według NIK, PCPR nierzetelnie zweryfikował w 9 przypadkach, dokumentację z realizacji usług pod kątem faktycznego czasu ich wykonania. W informacjach o przyznaniu opieki wytchnieniowej kierowanych do osób nią objętych nie podawano, jakiego rodzaju usługi zostały przyznane i w jakim wymiarze. Ponadto sokólskie centrum nie dokonało protokolarnego odbioru częściowego usług realizowanych w listopadzie 2020 r. wbrew wymogom określonym w umowie zawartej z wykonawcą.
malwina.witkowska@bialystokonline.pl
