Opera z patronem
Uroczystość rozpoczęła się dźwiękiem kuranta ze "Strasznego dworu" Moniuszki, który towarzyszy widzom Opery Podlaskiej jako gong sygnalizujący początek przedstawień od początku działania instytucji w nowym gmachu. Można było także podziwiać "Mazura" z tej samej opery w wykonaniu Orkiestry i Chóru OiFP oraz zespołu "Kurpie Zielone".
- Ten dzień jest niezwykły, bo jest to dzień, na który wszyscy długo czekali - mówiła prof. Ewa Iżykowska-Lipińska, dyrektor Opery i Filharmonii Podlaskiej. - To przepiękny dzień nadania imienia tej instytucji, Operze i Filharmonii Podlaskiej, imienia naszego twórcy narodowego, kompozytora, twórcy opery narodowej Stanisława Moniuszki.
Artur Kosicki, marszałek województwa podlaskiego, podkreślał: - Z ogromną radością i satysfakcją przyjmuję nadanie Operze i Filharmonii Podlaskiej imienia Stanisława Moniuszki. Był to bowiem artysta, który w swojej twórczości szczególną rangę nadawał polskiej muzyce narodowej.
Marszałek, dziękując wszystkim inicjatorom inicjatywy, życzył, by nadanie Operze i Filharmonii Podlaskiej imienia Stanisława Moniuszki było dla całego zespołu tej instytucji wspaniałą inspiracją do dalszego artystycznego oraz osobistego rozwoju.
Podczas uroczystości obecne były potomkinie rodu Moniuszków, prapraprawnuczki kompozytora - Elżbieta Janowska-Moniuszko i Dorota Janowska-Moniuszko. Odsłonięto także popiersie Stanisława Moniuszki, autorstwa Stefana Wierzbickiego. Uczestników wydarzenia, przed budynkiem Opery, także witał Moniuszko - to z kolei popiersie było prezentem od Waldemara Dąbrowskiego, dyrektora Teatru Wielkiego-Opery Narodowej i pełnomocnika rządu do spraw obchodów Roku Moniuszkowskiego w Polsce.
Zwieńczeniem uroczystości była premiera opery "Halka (wileńska)", która jest koprodukcją OiFP z Teatrem Wielkim-Operą Narodową w Warszawie.
Muzyka "ku pokrzepieniu serc"
Na początku września sejmik województwa podlaskiego podjął uchwałę o nadaniu imienia Operze i Filharmonii Podlaskiej. Jak pisano w uzasadnieniu: "Biorąc pod uwagę osiągnięcia artystyczne oraz całokształt dokonań Stanisława Moniuszki, śmiało można powiedzieć, że nadanie imienia tak wybitnego artysty Operze i Filharmonii Podlaskiej - Europejskiemu Centrum Sztuki w Białymstoku będzie zaszczytem dla tej instytucji oraz całego województwa. Opera i Filharmonia Podlaska, jako największa instytucja artystyczna na terenie północno-wschodniej Polski, stawia sobie za cel promocję kultury polskiej nie tylko w naszym kraju, ale także za wschodnią granicą, a nazwisko Stanisława Moniuszki stanowić będzie artystyczny pomost pomiędzy tymi regionami".
Moniuszko tworzył ku "pokrzepienie serc" rodaków, był najwybitniejszym, obok Chopina, kompozytorem polskiej muzyki epoki romantyzmu, zyskał szerokie uznanie w polskim społeczeństwie.
Urodził się w Ubielu, w rodzinie ziemiańskiej o patriotycznych tradycjach. Na kształtowanie osobowości małego chłopca mieli wpływ rodzice oraz stryjowie, którzy rozwijali jego zainteresowania sztuką, nauką, kształtowali społeczne postawy. Po ukończeniu studiów muzycznych w Berlinie wrócił do Wilna, tam skomponował i wystawił pierwszą, dwuaktową wersję opery "Halka". Przełomowym momentem w życiu kompozytora stała się warszawska premiera "Halki", która została wystawiona w 1858 roku, w nowej, czteroaktowej wersji. W tym samym roku została mu powierzona funkcja dyrektora opery warszawskiej. Wśród najbardziej znanych oper Moniuszki wymienić należy: "Flisa", "Hrabinę", "Verbum nobile" czy "Straszny dwór", którego premiera z 1865 roku, po klęsce powstania styczniowego, cieszyła się na tyle wielkim powodzeniem, że władze carskie zakazały dalszego wystawiania spektaklu.
Moniuszko komponował także lirykę pieśniową. Pieśni, pisane głównie na potrzeby muzykowania domowego, stały się niezwykle popularne i bliskie naszemu narodowi - kompozytor tworzył je z wyraźną intencją ukazania społeczeństwu wizji muzyki rodzimej, a utwory te odegrały ogromną rolę w podtrzymywaniu świadomości narodowej. Napisał ich około 300, większość z nich została zebrana i wydana w 12 "Śpiewnikach domowych". Artysta komponował pieśni przede wszystkim do tekstów współczesnych sobie poetów polskich - głównie Adama Mickiewicza, ale także Józefa Ignacego Kraszewskiego, Jana Czeczota, Teofila Lenartowicza czy Józefa Korzeniowskiego. Zgodnie ze swoim credo artystycznym Moniuszko nawiązywał w pieśniach do polskiego folkloru, wprowadzając charakterystyczne zwroty melodyczne oraz rytmikę tańców: mazura, krakowiaka i poloneza.
Współcześni Moniuszce dobrze rozumieli i szczerze odczuwali jego twórczość. Potrafił bezpośrednio przemawiać do swego pokolenia w tragicznym dla niego czasie - pomiędzy powstaniem listopadowym a styczniowym. Dzisiejsza recepcja dzieł Moniuszki pokazuje, że utwory te opierają się upływowi czasu, wchodząc do kanonu ponadczasowych arcydzieł.
anna.d@bialystokonline.pl
