"Na strychu budynku Galerii Kultury Żydowskiej przy ul. Waryńskiego 24A odnaleźliśmy oryginalne przedwojenne elementy wystroju wnętrza Bożnicy Cytronów" - poinformowali muzealnicy z Galerii im. Sleńdzińskich w Białymstoku.
Modernistyczna synagoga fundacji rodziny Cytronów została wybudowana w 1936 r. Pierwotnie miała bogate wyposażenie wnętrza, w tym kasetonowy strop w sali modlitwy. Był wykonany z różnych gatunków drzew egzotycznych i polichromowany. W kasetonach znajdowały się gwiazdy Dawida i rozety. Zdobiły go też przedstawienia ilustrujące cytaty z Księgi Psalmów. Przed arką ze zwojami Tory znajdował się cenny kandelabr autorstwa Biskupickiego i Fiszera.
W latach 1945-1968 bożnica Cytronów była główną synagogą Białegostoku. Po wydarzeniach marcowych przestała pełnić funkcje religijne i zaczęła być użytkowana przez różne instytucje, pracownie plastyczne czy spółdzielnię krawiecką. W tym czasie przeszła kilka remontów i przekształceń. W czasie prac rozpoczętych w 1979 r. zniszczono m.in. strop sali głównej.
W 1993 r. budynek bożnicy zajęła prowadzona przez Miasto Białystok Galeria im. Sleńdzińskich. W tym roku galerię malarstwa przeniesiono do siedziby na Rynku Kościuszki, a w dawnej synagodze trwają przygotowana do aranżacji placówki poświęconej historii białostockich Żydów.
Teraz pracownicy galerii odnaleźli dekoracyjne, malowane płyty zdobiące pierwotnie strop budynku.
"Pięknie naśladują intarsjowane kasetony. Najprawdopodobniej w latach 80. zostały zdemontowane, a część wrzucono na nieużytkowe, pozbawione podłogi i oświetlenia poddasze" - poinformowała instytucja.
Ma przekazać, co dalej stanie się z odnalezionymi płytami.
ewelina.s@bialystokonline.pl
