Konserwator mówi o wyjątkowej ochronie kościoła św. Rocha i... pozwala na zewnętrzną windę

Fot: Ewelina Sadowska-Dubicka

Kościół pw. św. Rocha wraz z plebanią

Proboszcz parafii św. Rocha w Białymstoku chce przebudować plebanię znajdującą się w modernistycznym zespole św. Rocha. Jest to najcenniejszy z zabytków w województwie podlaskim. Jeden z - tylko! - trzech pomników historii, czyli zabytków najwyższej klasy w naszym regionie (dwa pozostałe to meczety w Kruszynianach i Bohonikach oraz Kanał Augustowski).

Złożony przez parafię projekt przewiduje dobudowę zewnętrznej windy osobowej obsługującej wszystkie kondygnacje naziemne oraz prace adaptacyjne na poszczególnych kondygnacjach w obu skrzydłach budynku i przebudowę niektórych pomieszczeń.

- Zespół kościoła pw. Chrystusa Króla i św. Rocha w Białymstoku jest dziełem o wyjątkowej wartości artystycznej - nie ma wątpliwości prof. Małgorzata Dajnowicz podlaska wojewódzka konserwator zabytków, która przypomina, że jest to pomnik historii. - W związku z tym szczególnym wyróżnieniem oraz z unikatową wartością artystyczną zespołu zabudowań kościoła św. Rocha, wszelkie plany działań modernizacyjnych dotyczące tego miejsca muszą być poddane szczegółowej analizie i nie mogą zniekształcać bądź uszczuplać jego walorów zabytkowych.

Konserwator uważa, że tych walorów nie naruszy zewnętrzna winda. Ma być ona szklana, a nie jak początkowo planowała parafia, umieszczona w dobudowanym aneksie z szybem windowym.

- Zasadność budowy windy przy obiekcie, w którym obecnie oprócz plebani znajdują się m.in. biura organizacji społecznych i innych instytucji, związana jest z koniecznością dostosowania budynku do współczesnych wymogów cywilizacyjnych - argumentuje Małgorzata Dajnowicz.

Konserwator wzięła też pod uwagę opinię Wojewódzkiej Rady Ochrony Zabytków, która podczas ostatniego posiedzenia pochyliła się nad wnioskiem dotyczącym budowy zewnętrznej windy osobowej wraz z przebudową plebanii.

- Uznaję za dopuszczalne adaptację lekkiej, przeszklonej konstrukcji windy o niewielkiej kubaturze na zewnątrz obiektu w zaproponowanej lokalizacji, jednak w formie, która nie zaburzyłaby proporcji i architektury obiektu, a także nie wpłynęłaby na odbiór jego wartości zabytkowych. Należałoby przede wszystkim zmniejszyć proponowaną w projekcie kubaturę oraz wysokość aneksu mieszczącego szyb windy – absolutnie do niezbędnego minimum - napisała konserwator zabytków w swoim stanowisku przekazanym mediom.

Budowę kościoła św. Rocha rozpoczęto w 1927 r. wybierając do realizacji projekt Oskara Sosnowskiego. Świątynię konsekrowano dopiero po wojnie, w 1946 r.

Kościół został zbudowany w stylu modernistyczno-ekspresjonistycznym na planie ośmioboku. Składa się z trzech stopniowo narastających brył. Jego pierwotnym wezwaniem miała być Gwiazda Zaranna, dlatego w projekcie wykorzystano plan gwiazdy, powtarzany w wielu elementach wnętrza. Przy budowie korpusu kościoła i ażurowej wieży użyto żelbetu oraz zastosowano nową technologię, dzięki której osiągnięto efekt przestronności i lekkości.

Dom parafialny jest nieodłącznym elementem zespołu zabudowań na wzgórzu św. Rocha. Powstał w latach 1929-1934 również wg projektu Oskara Sosnowskiego. Powszechnie całe założenie architektoniczno-urbanistyczne uznaje się za jeden z najcenniejszych przykładów polskiego modernizmu.