Kontrola NIK stwierdziła, że nie raz wykonywane są takie same zlecenia przez kilka spółek z udziałem tej samej jednostki samorządu. W konsekwencji zwiększają się wydatki, np. przez dublujące się koszty ogólne zarządu, a w niektórych przypadkach miało to negatywny wpływ na ich skuteczność i efektywność.
Jako jeden z najbardziej charakterystycznych przykładów Izba podaje Białystok, gdzie zadania w zakresie transportu publicznego wykonują 3 spółki - Komunalne Przedsiębiorstwo Komunikacyjne, Komunalne Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej oraz Komunalny Zakład Komunikacyjny.
"Nie dokonano rzetelnej analizy możliwości ograniczenia kosztów działalności poprzez połączenie spółek. Utrzymywanie trzech spółek generowało łączne koszty ogólnego zarządu na poziomie blisko 6 mln zł w 2013 r. Koszty te wzrosły od 2008 r. o ponad 700 tys. zł, w tym koszty wynagrodzeń zarządów spółek – o 238 tys. zł (35%)" - podliczyła NIK.
Kontrolerzy zwrócili również uwagę na praktykę powierzania zadań własnych samorządu spółkom. Powodem tego, zwłaszcza w przypadku inwestycji, była chęć przeniesienia poza jednostkę samorządową ryzyka finansowego i niezwiększania jej zadłużenia.
Tu znowu NIK podaje przykład stolicy Podlasia. Budowa stadionu miejskiego w Białymstoku była zainicjowana przez Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji. Po wypowiedzeniu umowy z wykonawcą, który nie wywiązywał się z zobowiązań kontraktowych, MOSiR zawarł umowę na dokończenie realizacji inwestycji, a następnie Miasto utworzyło spółkę Stadion Miejski Sp. z o.o., która przejęła to zadanie. Z wyjaśnień wynikało, że jednym z motywów powołania spółki była konieczność przejęcia ciężaru finansowania inwestycji i odciążenie Miasta od zapewnienia źródeł finansowania przedsięwzięcia na etapie realizacji inwestycji i dotrzymanie wymogów związanych z indywidualnym wskaźnikiem zadłużenia samorządu
Jak zauważyli kontrolerzy, samorządy powierzając swoim spółkom zadania w większości nie przeprowadzały przed ich rozpoczęciem analiz biznesowych (m.in. szacowanie kosztów i korzyści), które potwierdzałyby, czy poszczególne przedsięwzięcia są ekonomicznie uzasadnione, a wybrany model realizacji optymalny.
ewelina.s@bialystokonline.pl
