Czekamy na pierwszą gwiazdkę
W Kościele katolickim w poniedziałek – 24 grudnia - przypada wigilia Bożego Narodzenia (w Kościele prawosławnym i grekokatolickim ten dzień obchodzony jest 6 stycznia, bowiem tu wierni kierują się kalendarzem juliańskim).
Tradycyjnie wigilia zaczyna się w momencie, gdy na niebie rozbłyśnie pierwsza gwiazdka. Jest to nawiązanie do Gwiazdy Betlejemskiej, która informowała o przyjściu na świat Jezusa i którą ujrzeli Trzej Królowie.
Zanim zasiądziemy do wigilijnej wieczerzy, ktoś z uczestników, zgodnie z tradycją, powinien odczytać fragment Ewangelii św. Mateusza lub św. Łukasza opowiadający historię narodzin Chrystusa. Następnie każdy dzieli się opłatkiem, składając sobie życzenia.
Świątecznym zwyczajem jest też pozostawienie wolnego miejsca przy stole. Czeka ono na niespodziewanego gościa lub wędrowca, który gdyby przypadkiem trafił do naszego domu – miał możliwość zasiąść do wspólnej wieczerzy.
Tradycyjne potrawy wigilijne
Na wigilijnym stole powinno pojawić się 12 potraw, które mają symbolizować płody ziemi. Osoby, które będą je spożywać, mogą w ten sposób zapewnić sobie szczęście na przyszły rok. Prawidłowo powinno spróbować się wszystkiego po trochu. 24 grudnia nie powinno się spożywać mięsa. Niektórzy nie jedzą nawet nic przez cały dzień – aż do momentu, gdy na niebie rozbłyśnie pierwsza gwiazdka.
Na wigilii powinna z pewnością pojawić się ryba. Najczęściej jest to smażony karp, śledzie czy ryba po grecku. Ryby symbolizują Jezusa Chrystusa, w tradycji chrześcijańskiej nawiązują do odrodzenia się do życia oraz chrztu. Zgodnie z ludowymi wierzeniami ryby są także symbolem płodności. W niektórych domach wkłada się do portfela łuskę z karpia wigilijnego oraz największą z jego ości, co ma zapewnić, że będą w nim zawsze pieniądze.
Tradycją jest też barszcz czerwony. Jak mówią wierzenia ludowe, przynosi on uczestnikom wieczerzy urodę oraz długie życie. W niektórych regionach w Polsce serwuje się jednak inne zupy, np. grzybową, barszcz biały z żurem, owocową bądź rybną.
Nie może być wigilii bez kapusty z grzybami. Ta pierwsza miała dawać życiodajną moc, zapewniać witalność oraz siłę. Z kolei kapusta w połączeniu z grochem chroni rzekomo przed chorobami. Kapusta może też być farszem do krokietów, pasztecików czy pierogów. Z kolei dodawane do potraw grzyby zapewniają szczęście, dostatek i zdrowie.
Do picia na wigilię przygotowuje się kompot z suszu będący esencją z gotowanych owoców – gruszek, jabłek i śliwek. Można dodać do niego rodzynki, niektórzy wrzucają też figi. Jabłka symbolizują zdrowie, pokój i miłość, śliwki opędzają ciemne i złe moce, a gruszki przynoszą długie życie. Z kolei dodawane rodzynki i figi to znak oczyszczenia i obfitości.
Na wielu stołach pojawiają się też racuchy drożdżowe. Smażone na głębokim tłuszczu, puszyste i słodkie mają oznaczać obfitość i pomyślność w zbliżającym się nowym roku.
Ludowe wierzenia oraz przesądy związane z wigilią
Wigilia jest przepełniona przeróżnymi wierzeniami i przesądami. Niegdyś wierzono, że tego dnia podczas wieczerzy jej uczestnikom towarzyszą dusze zmarłych im bliskich. By je zobaczyć, trzeba było patrzeć przez dziurkę od klucza. Uważano także, że brak szacunku do świąt Bożego Narodzenia może ściągnąć różne nieszczęścia. Wiele osób i dzisiaj stara się nie kłócić i okazywać sobie życzliwość. Jest także przesąd, że jeśli pierwszym gościem w domu w poranek wigilijny będzie mały chłopiec, to przyszły rok będzie udany i szczęśliwy dla jego domowników.
Niektórzy wrzucają też grosik do barszczu bądź chowają go w uszkach, ten, kto na niego trafi, będzie miał szczęście przez najbliższe miesiące.
Po wigilijnej wieczerzy większość ludzi udaje się do kościoła na pasterkę. Jest to msza, którą odprawia się w nocy (bardzo często o północy) z 24 na 25 grudnia. Upamiętnia ona oczekiwanie na przyjście Jezusa oraz modlitwę pasterzy, którzy zmierzali do Betlejem, by go zobaczyć i oddać mu pokłon.
W wigilię wysyłamy także życzenia (obecnie często smsowe) do bliskich, których nie spotkamy podczas świąt. Oferujemy gotowe wierszyki i sentencje, które mogą się przydać: Życzenia bożonarodzeniowe - gotowe sentencje i wierszyki do wysłania GALERIA.
justyna.f@bialystokonline.pl
