Szczególnie cenny nabytek
Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku, podczas aukcji antykwarycznej w Krakowie, zakupiła pochodzący z biblioteki Emila Zegadłowicza starodruk z 1792 r. "Pieśni nabożne" Franciszka Karpińskiego. Ze wstępnych badań wynika, że jest to pierwsze wydanie tego dzieła.
- To bardzo ważne, że dzieła wydrukowane w drukarni ojców bazylianów w Supraślu, autorstwa Franciszka Karpińskiego, związanego z Białymstokiem poprzez wizyty na dworze Izabeli Branickiej, wróciły do naszego regionu - podkreśla Jolanta Gadek, dyrektor Książnicy Podlaskiej im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku. - Te utwory zostały wydane w związku z pierwszą rocznicą uchwalenia Konstytucji 3 Maja, nam udało się je zakupić w roku stulecia odzyskania niepodległości przez Białystok. Poza tym to właśnie tutaj - w stolicy województwa podlaskiego - przyznawana jest Ogólnopolska Nagroda Literacka im. Franciszka Karpińskiego.
"Pieśni nabożne" Franciszka Karpińskiego to nabytek szczególnie cenny. Książnica Podlaska od dłuższego czasu poszukiwała tego rodzaju starodruków, na aukcjach pojawiają się one bardzo rzadko.
Kiedy powstały "Pieśni nabożne"?
Pierwsza znana wzmianka o pracy nad tekstami "Pieśni nabożnych" zawiera list Karpińskiego do ks. Marcina Poczobuta z dnia 6 sierpnia 1787 r. Poeta przebywał wówczas na wakacjach w Białymstoku u Izabeli Branickiej.
Do listu dołączone zostały wczesne redakcje trzech pieśni: "Pieśni porannej", "Pieśni podczas pracy" i "Pieśni wieczornej". Ukazały się one w 1792 r. w Drukarni Bazylianów Supraskich.
Egzemplarz "Pieśni nabożnych" Franciszka Karpińskiego jest 142. starodrukiem w zbiorach Książnicy Podlaskiej i jednocześnie 21. woluminem "druków supraskich".
Kim był Franciszek Karpiński?
Franciszek Karpiński urodził się 4 października 1741 r. w Hołoskowie na Pokuciu. Ojciec Franciszka, Andrzej, pełnił obowiązki zarządcy wioski w majątku Potockich. Karpińscy byli wielodzietną rodziną niezamożnej szlachty, pieczętującej się herbem Korab.
Młody Franciszek pobierał nauki w kolegium jezuickim w Stanisławowie, a następnie kontynuował naukę w akademii jezuickiej we Lwowie, po ukończeniu której uzyskał stopień doktora filozofii i nauk wyzwolonych, a także bakałarza teologii. Przez półtora roku uzupełniał swoje wykształcenie w Wiedniu.
Po powrocie z Wiednia rozpoczął pracę guwernera na dworach magnackich. Od 1791 r. pełnił funkcję guwernera sześcioletniego księcia Dominika Radziwiłła, przebywając w Zabłudowie. W 1792 r. zrezygnował z tej posady.
Franciszek Karpiński uczestniczył w obiadach czwartkowych u króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W Warszawie zawarł znajomość z Izabelą z Poniatowskich Branicką. Przez cztery lata (1785-1788) przyjeżdżał na okres trzech letnich miesięcy do Białegostoku, na dwór Izabeli Branickiej. W końcu osiadł w folwarku Kraśnik na skraju Puszczy Białowieskiej (powiat prużański, Białoruś). Zmarł 16 września 1825 r. w Chorowszczyźnie nieopodal Wołkowyska. Pochowany został na cmentarzu przykościelnym w Łyskowie.
anna.d@bialystokonline.pl
