Ceglana dróżnicówka została zabytkiem

Fot: WUOZ Białystok

Dróżnicówki pełniły jeszcze kilkadziesiąt lat temu bardzo ważną rolę. W nich często obsługiwano pasażerów kolei, głównie sprzedając bilety, ale przede wszystkim nadzorowano z nich ruch - sprawdzano stan torów, opuszczano i podnoszono rogatki. Niektóre dróżniczówki pełniły również rolę mieszkalno-administracyjną.

Jedna z takich dróżnicówek została właśnie wpisana do rejestru zabytków województwa podlaskiego.

Chodzi o budynek w Zajeziercach. Usytuowany on jest po południowej stronie torów trasy Białystok–Baranowicze, obecnie Waliły, przy przejeździe kolejowym. Został założony na planie prostokąta, na fundamencie z ciosów kamiennych, murowany z cegły, nietynkowany, ze stropem drewnianym, nakryty dachem dwuspadowym z blachy płaskiej. Do dziś zachowano ceglany komin we wschodniej połaci dachu oraz w elewacji tylnej drewnianą dobudówkę, na ceglanym fundamencie, nakrytą dachem pulpitowym.

- Budynek kolejowy w Zajeziercach jest nośnikiem wartości artystycznych. Posiada cechy stylowe budynków użyteczności publicznej należących do infrastruktury kolejowej przełomu XIX i XX w. Charakteryzuje się elewacjami licowanymi barwną cegłą, ożywionymi ceglanym detalem architektonicznym. Naroża budynku ujęto lizenami, a w trójkątnych szczytach zastosowano dekoracje w formie cegieł ułożonych schodkowo. Nad otworami okiennymi i drzwiowymi umieszczono odcinkowe łuki, wystające poza lico ściany. W narożach ceglane obramienie otworów okiennych i drzwiowych zostało zaakcentowane dekoracją w formie uszaków. Symetrycznie rozmieszczone okna decydują o harmonijnym wyglądzie obiektu – podaje w decyzji wpisu do rejestru prof. dr hab. Małgorzata Dajnowicz, podlaska wojewódzka konserwator zabytków.

Stacja Zajezierce leży na trasie połączenia kolejowego Białystok-Baranowicze.

Jak przypomina WUOZ, uruchomienie linii, która wchodziła w skład Poleskiej Skarbowej Drogi Żelaznej, nastąpiło 5 grudnia 1886 r. Naczelnikami budowy linii byli inż. Mikołaj Sierebriakow oraz od 1886 r. inż. Borys Rippas. Linia kolejowa Białystok–Baranowicze, oprócz znaczenia militarnego, przyczyniła się na przełomie XIX i XX w. do rozwoju ekonomicznego wschodniej części ówczesnego powiatu białostockiego, jak i samej guberni grodzieńskiej.

Przystanek osobowy PKP Zajezierce otwarto na początku lat. 60. XX w., kiedy to budynek dawnej dróżniczówki zaczął pełnić funkcję kasy biletowej i poczekalni. Budując kolej żelazną Białystok-Baranowicze wybudowano kilkanaście koszarek/dróżniczówek przy przejazdach kolejowych. W większości koszarki były drewniane. Tym bardziej wyróżnia się murowaną dróżniczówkę w Zajeziercach. Obecnie na trasie Białystok-Waliły odbywa się ruch pasażerski sezonowy, budynek jest nieużytkowany.