Na zlecenie Ministerstwa Środowiska 44 polskie miasta zostały objęte programem tworzenia planów adaptacji do zmian klimatu. Wśród nich znalazł się również Białystok. Plan dla stolicy województwa podlaskiego przygotowywał Instytut Ochrony Środowiska, który opracowywał go przez około 2 lata.
Zaczynają od planu
To, co wynika z tego dokumentu, to m.in. obszary, na których Białystok musi się skupić. Wyróżniono cztery: gospodarkę wodną, transport, zagospodarowania przestrzenne oraz zdrowie publiczne. Niepokojące są też prognozy, bo wynika z nich, że Białystok z czasem może zacząć borykać się z takimi problemami jak tzw. tropikalne noce. Będą występowały one w czasie fal upałów i przez to, że temperatura po zmroku będzie się utrzymywała powyżej 20ºC, fale te będą miały jeszcze gorsze skutki, ponieważ nie będzie dochodziło do wychłodzenia.
Plan adaptacji to dość ogólny dokument mający jednak przede wszystkim być podstawą do ubiegania się o środki na prowadzenie inwestycji, które mają pomóc w adaptacji. Już udało się - tylko dzięki temu, że plan był opracowywany - uzyskać pieniądze na projekt zagospodarowania wód opadowych poprzez budowanie kanalizacji deszczowej i zbiorników retencyjnych.
Podczas wrześniowej sesji (23.09) o przyjęciu dokumentu decydowała rada miasta. Pojawiły się jednak pewne wątpliwości. Jedna z mieszkanek, która zabrała głos podczas dyskusji, apelowała, żeby przesunąć przyjęcie planu, ponieważ oparto go na studium zagospodarowania, które na razie jest zawieszone przez decyzję wojewody o uchyleniu uchwały w jego sprawie. Poza tym twierdziła, że konsultacje społeczne z mieszkańcami były niewystarczające, gdyż odbyły się w niekorzystnym terminie, w okolicach świąt Bożego Narodzenia.
Przedstawiciele twórcy planu uspokajali, że rzeczywiście opierali się na dostępnych dokumentach, jest on bardzo ogólny i przed podejmowaniem decyzji technicznych będzie można go zaktualizować. Co do konsultacji wypowiedzieli się natomiast przedstawiciele miasta, którzy tłumaczyli, że czas tychże konsultacji był podyktowany wytycznymi Ministerstwa Środowiska.
Złożono wniosek o wykreślenie porządku z obrad, ale zagłosowało za nim zaledwie 9 osób. Plan ostatecznie przeszedł. Głosowało za nim 15 radnych, 2 było przeciw, zaś 6 wstrzymało się od decyzji.
Cele strategiczne
My już jakiś czas temu wyłuskaliśmy z planu adaptacyjnego 6 celów strategicznych w nim wyróżnionych:
- utworzenie Systemu Wspomagania Decyzji – przede wszystkim chodzi tu o stworzenie systemów, dzięki którym mieszkańcy mogliby otrzymywać szybko informacje na temat zbliżających się zagrożeń pogodowych, ale też zaktualizowanie istniejących planów zarządzania kryzysowego, aby służby mogły sprawniej działać podczas niekorzystnych zjawisk,
- utworzenie Centrum Edukacji na Rzecz Adaptacji do Zmian Klimatu - żeby skutecznie działać na rzecz przystosowania miasta do zmieniających się warunków, potrzebna jest świadomość jego społeczeństwa oraz osób decydujących o jego rozwoju. Dlatego przewidziane są m.in. badania świadomości społecznej w zakresie zamian klimatu i adaptacji do zmian klimatu, co pozwoli określić zarówno potrzeby edukacyjne, jak i informacyjne, z uwzględnieniem potrzeb rożnych grup. A co za tym idzie - dążyć do zwiększenia świadomości społecznej na temat zmian klimatu,
- wzmocnienie potencjału służb – przede wszystkim doposażenie służb, a także Centrum Zarządzania Kryzysowego pod kątem technicznym i infrastrukturalnym oraz działania na rzecz polepszenia współpracy między poszczególnymi ciałami,
- adaptacja do zagrożeń termicznych - zagrożenia termiczne, czyli bardzo wysokie temperatury, należą do jednych z kluczowych zagrożeń klimatycznych. Tutaj istotne będzie zapewnianie prawidłowego funkcjonowania zielonej i błękitnej (wodnej) infrastruktury pełniącej funkcje społeczne oraz odpowiedniego przewietrzania miasta. Zagrożenia termiczne są szczególnie związane z długimi okresami bezopadowymi oraz występowaniem wysokich temperatur. Dlatego wymagają podjęcia działań mających na celu inwentaryzację systemu zaopatrzenia w wodę i optymalizację jej zużycia. Inna sprawa to przygotowanie infrastruktury sektora ciepłowniczego i energetycznego na występowanie długich okresów wysokich temperatur, które mogą na niego wpływać bardzo niekorzystnie,
- adaptacja do zagrożeń związanych z opadem i powodziami/podtopieniami – z tymi problemami białostoczanie już niestety się spotkali. Przeciwdziałać im można dzięki pozostawieniu naturalnych terenów zalewowych, a także ochronie prawnej terenów zieleni, wód powierzchniowych, mokradeł i torfowisk. Istotne będzie też wprowadzenie odpowiednich rozwiązań technicznych i technologicznych w zakresie kanalizacji, zbiorników retencyjnych, zabezpieczania obiektów użyteczności publicznej czy meandryzacja rzeki Białej,
- uwzględnienie zmian klimatu w planowaniu przestrzennym – bez ładu urbanistycznego i odpowiedniego kształtowania struktury przestrzennej miasta realizacja wszystkich powyższych celów właściwie nie ma sensu.
mateusz.nowowiejski@bialystokonline.pl
