Obławę przeprowadziły na Suwalszczyźnie między 12 a 28 lipca 1945 r. NKWD, UB i KBW. Aresztowano wówczas około 2 tys. kobiet, mężczyzn i dzieci. Po brutalnych przesłuchaniach wyselekcjonowano blisko 600 działaczy podziemia niepodległościowego, którzy zostali wywiezieni w nieznanym kierunku i wszelki ślad po nich zaginął.
Po 1990 r., mimo przesłuchań setek świadków i kwerend w archiwach, nie udało się ustalić listy zaginionych, ani dowiedzieć, co dokładnie działo się z nimi od momentu aresztowania.
Główna Prokuratura Wojskowa Rosji twierdzi, że powodem obławy były "liczne napady na żołnierzy Armii Radzieckiej mające miejsce na terytorium Polski", decyzję o jej przeprowadzeniu podjął "Dowódca Naczelny", a celem akcji było "wykrycie i unieszkodliwienie wszystkich formacji antyradziecko nastawionej Armii Krajowej". Prokuratura poinformowała, że aresztowano 592 osoby, spośród których 69 zatrzymano z bronią w ręku. Wobec 575 osób prowadzono śledztwo, nie sporządzono jednak aktów oskarżenia i nie skierowano spraw do sądu. Zdaniem Rosjan osoby odpowiedzialne za przeprowadzenie operacji nie żyją.
Tymczasem historycy IPN domniemywają, że w archiwach rosyjskich są dokumenty szczegółowo opisujące przebieg obławy i ostateczny los jej ofiar. Tysiące członków rodzin ofiar wciąż domagają się wyjaśnienia losu ich bliskich i wskazania miejsca ich wiecznego spoczynku.
68. rocznica sowieckiej akcji pacyfikacyjnej będzie, wzorem lat ubiegłych, obchodzona w Gibach. Organizują ją Parafia Rzymskokatolicka pw. św. Anny w Gibach, wójt gminy Giby i dyrektor IPN w Białymstoku.
W niedzielę o godz. 11.30 uczestnicy uroczystości spotykają się przy kościele pw. św. Anny w Gibach, skąd udadzą się pod Krzyż-Pomnik ofiar Obławy Augustowskiej. Tam o godz. 12.00 ks. bp. Romuald Kamiński, sufragan diecezji ełckiej, będzie celebrował uroczystą mszę świętą w intencji ofiar. Po niej nastąpi złożenie kwiatów i wieńców.
Wystawa i wykład naukowy poświęcone Obławie Augustowskiej zaplanowano również w najbliższą środę (24.07) w gmachu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.
ewelina.s@bialystokonline.pl
