40 lat temu wprowadzono stan wojenny. Jak Białystok obchodzi rocznicę? [HARMONOGRAM]

Fot: Dawid Gromadzki /UM Białystok

40. rocznica

Stan nadzwyczajny wprowadzony został 13 grudnia 1981 r. na terenie całej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, niezgodnie z Konstytucją PRL. Władze komunistyczne jeszcze 12 grudnia przed północą rozpoczęły zatrzymywanie działaczy opozycji i "Solidarności".

Stan wojenny wprowadzono, aby stłumić rozwój opozycji i zatrzymać demokratyzację kraju zapoczątkowaną strajkami w 1980 r. i podpisanymi w ich konsekwencji porozumieniami. Czołowi działacze opozycyjni trafili do ośrodków internowania i więzień, a tysiące ludzi zostało wyrzuconych z pracy. Represje objęły także studentów i ludzi kultury.

W ciągu kilku dni od wprowadzenia stanu nadzwyczajnego umieszczono w więzieniach około 5 tys. osób. W ogromnej operacji policyjno-wojskowej wzięło udział w sumie 70 tys. żołnierzy i 30 tys. milicjantów. W trakcie trwania stanu wojennego internowano łącznie 10 tys. działaczy związanych z "Solidarnością", a życie straciło około 40 osób.

Stan wojenny zawieszony został 31 grudnia 1982 r., a zniesiono go 22 lipca 1983 r.

Obchody w Białymstoku

W związku z obchodami 40. rocznicy, w piątek (10.12) została odsłonięta tablica na budynku dawnej siedziby ZR NSZZ "Solidarność" przy ul. Świętojańskiej w Białymstoku.

Władze miasta, jak co roku, oddzielnie świętują ważne wydarzenia. Dlatego, jako pierwszy kwiaty złoży wiceprezydent Rafał Rudnicki. Pojawi się o godz. 9.00 przy pomniku ks. Jerzego Popiełuszki. Z kolei wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski z marszałkiem Arturem Kosickim razem upamiętnią 40. rocznicę. Dlatego o godz. 10.00 pojawią się przy pomniku ks. Jerzego Popiełuszki, a następnie przed tablicą "idei Solidarności" przy ul. Suraskiej w Białymstoku.

Oficjalne obchody w regionie organizują m.in. podlaska NSZZ "Solidarność", IPN w Białymstoku.

Zobacz: HARMONOGRAM OBCHODÓW.

Ponadto aby oddać symboliczny hołd ofiarom stanu wojennego zapalmy świece w naszych oknach 13 grudnia o godz. 19.30. Jest to akcja zainicjowana przez IPN kilka lat temu. Nawiązuje ona do gestu, jakim na początku lat 80. Polacy, ale też inni mieszkańcy Wolnego Świata wyrażali sprzeciw wobec brutalnej polityki władz PRL.

Wystawa nieopodal Muzeum Wojska

W niedzielę (12.12) została postawiona specjalna wystawa, powstała w oparciu o relacje białostoczan z okresu wprowadzenia stanu wojennego i wczesnych lat 80.

Wystawa opowiada o narodzinach białostockiej Solidarności, która powstawała w istniejących wówczas zakładach przemysłowych. Środkiem ciężkości wystawy są relacje białostoczan bezpośrednio zaangażowanych w działalność związkową a w dalszej perspektywie opozycyjną. Wystawa pokazuje niepewność jutra i poczucie zagrożenia jakie było udziałem zwykłych ludzi w tym trudnym dla naszego kraju czasie. Na wystawie wykorzystano fotografie i materiały pokazujące życie codzienne oraz protesty społeczne jakie miały miejsce w tym czasie.

Autorem wystawy jest Piotr Białokozowicz, pracownik Muzeum Wojska. Można ją oglądać na Skwerze Armii Krajowej (w pobliżu Pałacyku Gościnnego i Muzeum Wojska w Białymstoku).