W środę - 9 października - w Paryżu zmarł Ludwik Krzysztof Zaleski-Zamenhof, wnuk twórcy języka esperanto i Honorowy Obywatel Miasta Białegostoku. Miał 95 lat. Ludwik Zaleski-Zamenhof urodził się 23 stycznia 1925 roku w Warszawie, w rodzinie lekarzy Adama i Wandy Zamenhofów. Imię otrzymał po dziadku - Ludwiku Łazarzu Zamenhofie, twórcy języka esperanto.
Druga wojna światowa zakończyła jego dzieciństwo. We wrześniu 1939 roku niemieckie bombowce zniszczyły rodzinny dom Zamenhofów przy ul. Królewskiej 41, a w styczniu 1940 roku w podwarszawskich Palmirach zamordowano Adama Zamenhofa, ordynatora Szpitala Starozakonnych. Do getta warszawskiego Ludwik trafił wraz z matką oraz ciotkami. Kiedy latem 1942 roku rozpoczęła się likwidacja getta, Ludwikowi i jego matce udało się uciec z Umschlagplatzu. Po "aryjskiej" stronie ukrywali się pod przybranym nazwiskiem Zaleski, Ludwik zmienił wówczas imię na Krzysztof. Po wojnie wrócił do dawnego nazwiska, jednocześnie zachowując pseudonim wojenny.
W 1949 roku Ludwik Krzysztof Zaleski-Zamenhof został inżynierem na Politechnice Warszawskiej, specjalizując się w konstrukcjach betonowych. W 1959 roku wyjechał do Francji. Współtworzył m.in. krzyż lotaryński pomnika Charlesa de Gaulle’a w Colombey les Deux Églises i paryski stadion Parc des Princes. Był wieloletnim wykładowcą Wyższej Szkoły Architektury w Paryżu. Ma na swoim koncie ponad sto publikacji naukowych w języku polskim, francuskim, angielskim i esperanto, którego nauczył się w 1934 roku. Z jego inicjatywy ustanowiono Medal Tolerancji, który w 1999 roku wręczył Janowi Pawłowi II. Przez lata był reprezentantem rodziny Zamenhofów na kongresach esperantystów.
17 grudnia 2007 roku na specjalnej sesji Rady Miasta Ludwik Krzysztof Zaleski-Zamenhof otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Białegostoku. Przez całe życie podkreślał związek swojego dziadka z Białymstokiem i wpływ wielokulturowego oraz wielonarodowego charakteru miasta na powstanie języka esperanto. Był ambasadorem idei tego języka, ale także Białegostoku na całym świecie. Po raz ostatni odwiedził Białystok w 2009 roku w czasie 94. Światowego Kongresu Esperantystów.
mateusz.nowowiejski@bialystokonline.pl
