"Syberia i Polska – miejsca wspólne w literaturze i historii" – konferencja

Konferencja pod tytułem "Syberia i Polska – miejsca wspólne w literaturze i historii" odbędzie się w Muzeum Pamięci Sybiru w dniach 20-21 kwietnia.

Organizatorzy wydarzenia stawiają sobie za cel analizę najistotniejszych zagadnień dotyczących wielowiekowych stosunków polsko-syberyjskich. Będą to m.in. paralele literackie, związki Polski i Syberii w malarstwie i muzyce, obraz Syberii w egodokumentach, mit Sybiru i zesłańca czy wreszcie kultura i społeczeństwo polskie na Syberii – czasopiśmiennictwo, działania polskich badaczy, problemy adaptacji i identyfikacji syberyjskich Polaków.

W konferencji wezmą udział członkowie tzw. Komisji Syberyjskiej z prof. Zbigniewem Wójcikiem na czele. Każdego dnia wykład wprowadzający poprowadzi uznany badacz tematyki syberyjskiej. Referaty wygłoszą naukowcy z uniwersytetów całej Polski, a także przedstawiciele Polskiej Akademii Nauk i muzeów – w tym Muzeum Pamięci Sybiru.

Konferencję organizują Muzeum Pamięci Sybiru, Centrum Mieroszewskiego oraz Studenckie Koło Naukowe Dialogu i Współpracy ze Wschodem działające przy Katedrze Rusycystyki na Wydziale Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego.

Wstęp wolny!

PROGRAM:

Czwartek (20.04)

9.00 Rejestracja

10.00 Rozpoczęcie

10.15 Wykład wprowadzający: Zbigniew Wójcik (Komisja Badań nad Historią Syberii PAN)
Wkład cywilizacyjny Polaków w kształtowanie Syberii

10.30 SESJA I

Wiesław Caban (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach)
Syberia w pamiętnikach polskiego chłopa-żołnierza

Agata Markiewicz (Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku)
Polki na Syberii po powstaniu styczniowym – próba adaptacji na Syberii

Svetlana Pavlenko (Uniwersytet Gdański)
„Syberyjskie Stany” i homo sibiricus. Rozważania o dążeniach autonomicznych syberyjskich regionalistów XIX wieku

Rafał Kowalczyk (Uniwersytet Łódzki)
Syberia końca XVIII i początku XIX w. w polskich relacjach znalezionych w bibliotekach i archiwach Kijowa

12.00 Przerwa kawowa

12.30 SESJA II

Dawid Maria Osiński (Uniwersytet Warszawski)
Polskie Sybiry. Przypadek Gabrieli Zapolskiej

Zbigniew Kaźmierczyk (Uniwersytet Gdański)
Osiedlenie w systemie represji carskich – w opowieści Jana Huszczy „Sęp Sybiru”

Zbigniew Kopeć (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)
Po co po Sybirze/Syberii? Syberia jako temat i miejsce akcji współczesnych polskich utworów fikcjonalnych i reportażowych

Michał Kołakowski (Uniwersytet Warszawski)
Nowe oblicze literatury łagrowej: realia współczesnych syberyjskich kolonii karnych w twórczości
I. Miecika i A. Fiediarowa

Dariusz Klechowski (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)
„Chołod” – arktyczne zwierciadła Szczepana Twardocha

14.10 Przerwa obiadowa

14.50 SESJA III

Evelina Vizhentas (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
Rola Magdaleny Mycki w obrzędowości cyklu życia wierszynian na Syberii

Wojciech Olszewski (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
Folkloryzacja i teatralizacja w kształtowaniu tożsamości polskiej diaspory na Syberii

Karolina Kondracka (Instytut Sztuki PAN w Warszawie)
Polskie badania nad muzyką Jakutów. Źródła i materiały

Jacek Kukuczka (Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie)
Kolekcja syberyjska w muzeum jako odzwierciedlenie kulturowej adaptacji Polaków na Syberii
i Dalekiej Północy Rosji

Michał Antonowicz (Kujawsko-Pomorskie Centrum Dziedzictwa w Toruniu)
Skąd my tu? Pamięć kulturowa współczesnej polskiej diaspory na Syberii na przykładzie obwodu omskiego

16.30 Przerwa kawowa

17:00 SESJA IV

Eugeniusz Niebelski (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II)
Krzyże – znaki polskiej obecności na Syberii Wschodniej: Irkuck, Tunka, Usole, Miszycha i Wierszyna (wspomnienie świadka z dwóch dekad XXI wieku)

Agnieszka Smólczyńska-Wiechetek (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)
O Benedykcie Dybowskim. Mit zesłańca oczami współczesnych Rosjan

Bartłomiej Garczyk (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)
Kazań jako „etap” i „przedsionek Syberii”. Jeńcy, więźniowie, zesłańcy – początki polskiej bytności nad Wołgą

Anna Pisula (Uniwersytet Warszawski)
Romantyczne postrzeganie świata poprzez kolor. Syberia oczami Tomasza Zana

Piotr Głuszkowski (Uniwersytet Warszawski)
Polskie i rosyjskie postrzeganie Syberii w twórczości Tadeusza Bułharyna

18:40 Koniec pierwszego dnia obrad

Piątek (21.04)

9.00 Rozpoczęcie

9.00 Wykład wprowadzający: Swietłana Mulina (Państwowe Muzeum Historyczno-Krajoznawcze w Omsku)
Strategia adaptacji polskich zesłańców w „Oddalonych punktach Tobolskiej Guberni”

9:15 SESJA V

Tomasz Danilecki (Muzeum Pamięci Sybiru)
Między mitem a zapomnieniem. Pacyfikacje zaścianków szlacheckich po powstaniu styczniowym i losy deportowanych rodzin

Dmitriy Panto (Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku)
Ksiądz Kanonik Walerian Gromadzki – nieznany badacz Syberii

Jolanta Załęczny (Akademia Finansowa i Biznesu Vistula)
Usole zapamiętane i utrwalone przez Włodzimierza Czetwertyńskiego i Stanisława Katerlę

Michał Arsoba (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie)
Instytucja zsyłki w prawie Imperium Rosyjskiego XIX wieku – przedstawienie i rekonstrukcja „zesłania w Sybir” na podstawie obowiązujących w historii Rosji norm prawa

10:40 Przerwa kawowa

11:10 SESJA VI

Sylwia Szarejko (Muzeum Pamięci Sybiru)
Deportacje 1941 roku w źródłach autobiograficznych – z zasobów polskich i zagranicznych archiwów XX

Paweł Libera (Instytut Pamięci Narodowej, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN)
Józef Wargin Słomiński (1904–1984) i syberyjskie wspomnienia funkcjonariusza bezpieki

Teresa Mlejnek-Dylewska (Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Mońkach)
Losy downarskich Sybiraków zesłanych w latach 1940–1941

Marta Czerwieniec-Ivasyk (Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach)
Repatriacja Polaków z Syberii na przykładzie archiwaliów z CAW WBH

Martyna Rusiniak-Karwat (Instytut Studiów Politycznych PAN)
Sybir oczami Żydów polskich – spiecpieriesielenców-bieżeńców

12:50 Przerwa obiadowa

13:30 SESJA VII

Halina Łach (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie)
Życie Polaków w południowej części Karafuto w drugiej połowie XIX i pierwszej połowie XX wieku

Marcelina Jakimowicz (Uniwersytet Rzeszowski)
Refleksje i dylematy pracy ze źródłami wywołanymi. Na przykładzie kolekcji sybirackiej Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego we Wrocławiu

Jan Wiśniewski (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)
Od współpracy do wrogości: kontakty i relacje polsko-litewskie na Syberii w latach 1915–1920

Sergiusz Leończyk (Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach)
Edward Piekarski – Polak, rosyjski i radziecki badacz języka i kultury Jakutów

15.00 Przerwa kawowa

15:20 SESJA VIII

Ērika Jaskólska (Uniwersytet Warszawski)
Poezja zesłanych na Sybir Łotyszy w zbiorze „Listy syberyjskie na brzozowej korze”

Grażyna Legutko (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach)
„Syberia, ziemia słońca, śniegu i wygnania” – zapomniany szkic Wacława Sieroszewskiego

Jakub Maruszak (Uniwersytet Gdański)
Obraz polskiego zesłańca i Syberii na podstawie opowiadania Władimira Korolenki „Mróz”

Anna Gębalska-Berkets (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie)
Świat moralności i zróżnicowanych sumień w martwym domu. Katorga na Syberii zesłańca Fiodora M. Dostojewskiego

Magdalena Dąbrowska (Uniwersytet Warszawski)
(Re)konstrukcja podróży syberyjskich Aleksandra Radiszczewa

17:00 Zakończenie konferencji