Miejscowość Lachowo została założona prawdopodobnie na początku XV w., jako duża wieś książęca. Jest to wieś typu wielodrożnica, z kościołem zlokalizowanym w centrum osady, w którego bezpośrednim sąsiedztwie leży dom z 1922 r.
"Znajduje się on na narożu parceli, przy skrzyżowaniu dróg. Jest to obiekt drewniany, niemalowany, o konstrukcji zrębowej, posadowiony na fundamencie murowanym, kamienno-cementowym, częściowo podpiwniczonym oraz dachem dwuspadowym z blachy płaskiej. Wejście do budynku zabudowano pełnym, bogato zdobionym, przeszklonym gankiem" - przekazał Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Białymstoku.
W budnku zdobienia przybierają formę rzędu łuków arkadowych, ozdobnych szalunków oraz wycinanych drewnianych wiatrownic. Nad oknami znajdują się m.in. bogato rzeźbione gzymsy, zwane "korunami".
Szczyt podzielono na dwie części zdobną półkolistymi wcięciami listwą jętkową oraz wiatrownicami. W części górnej szalunek ułożono ukośnie, w części dolnej pionowo. Listwy podokapowe przybierają formę pionowego szalunku z wyciętym symetrycznie wzorem w postaci wydłużonych łezek. Motyw ten powtórzono na wszystkich ścianach, za wyjątkiem przybudówki. Obiekt wyróżnia się zachowanym oryginalnym układem wnętrz oraz stolarką wewnętrzną drzwiową.
"Budynek mieszkalny w Lachowie posiada wartości artystyczne, wynikające z cech stylowych zdobnictwa kurpiowskiego. Zastosowano bogatą ornamentykę otworów okiennych w formie okiennic, nadokienników oraz „korun”. Listwy podokapowe przybierają kształt pionowego szalunku z wyciętym symetrycznie wzorem w postaci wydłużonych łezek. Zdobione są również listwa jętkowa oraz wiatrownice. Zachowały się oryginalne drzwi od strony podwórka, które przyozdobiono motywem wschodzącego słońca. Na szczególne wyróżnienie zasługuje również bardzo bogato zdobiony, przeszklony ganek" – czytamy w decyzji wpisu do rejestru.
malwina.witkowska@bialystokonline.pl
