Studium cierpienia, czyli Samuel Pisar i historia o białostockim getcie

Fot: Zofia Kondraciuk

Samuel Pisar miał zaledwie 13 lat, gdy wraz z całą rodziną wziął udział w powstaniu w getcie białostockim. Z rodziny, przeżył tylko on, a swoje wspomnienia opisał w książce pod tytułem „Z krwi i nadzieji”. Dzieło zostało wydane po raz drugi przez Galerię im. Ślendzińskich w Białymstoku, ale zanim to nastąpiło, rodzina autora postawiła warunek, że książka ma być rozdawana za darmo, a nie sprzedawana.

W dyskusji toczacej się wokół dzieła, zorganizowanej w dniu 80. rocznicy powstania w getcie białostockim w Muzeum Pamięci Sybiru, wzięła udział rodzina autora. Jego córka Leah Pisar -Haas opowiadała o szczęśliwym dzieciństwie, które jej ojciec spędził w Białymstoku. Ojca opisała jako człowieka umiejącego słuchać wszystkich opinii, nawet tych odbiegających od jego własnych. Tępl umiejętność wskazała jako najcenniejszą lekcję odebraną od ojca.

Kolejnym gościem był Marian Turski - polski historyk i dziennikarz, który również na własnej skórze poczuł okrucieństwo Holokaustu. Turski, jako główny temat dzieła Pisara podał cierpienie. Jego zdaniem książka stanowi studium cierpienia począwszy od tego fizycznego, skończywszy na psychicznym. Jako najwyższy jego wymiar prezentowany w dziele Turski przedstawił pożegnania z rodziną i najbliższymi. Słowa pożegnania połączone z przeczuciem, że to ostatni raz gdy widzisz ukochaną osobę, to większy ból niż ten fizyczny, plaga wszy, głód czy mróz.

Podczas dyskusji poruszony został również współczesny wątek współpracy polsko-ukraińskiej. Zdaniem ambasadora Stanów Zjednoczonych w Polsce - Marka Brzezińskiego, Pisar byłby dumny z polskiego, młodego pokolenia, tak wiernie wspierającego uciekinierów z Ukrainy. Z tym stwierdzeniem zgodziła się również córka autora.

Spotkanie zakończyła projekcja filmu zawierającego wspomnienia Samuela Pisara oraz czytaną przez samego autora poezję do muzyki Leonarda Bernsteina.

Mówcy wielokrotnie zwracali uwagę na to, że o tragedii Holokaustu trzeba mówić głośno i wyraźnie. Należy wykorzystać relacje ocalałych i nigdy nie pozwolić, żeby ta historia się powtórzyła.

Samuel Pisar to światowej sławy prawnik, obrońca praw człowieka, polityk (był doradcą m.in. prezydenta Johna Kennedy’ego) i pisarz, attaché w biurze sekretarza generalnego ONZ oraz attaché dyrektora generalnego UNESCO.

Do uczestników obchodów 80. rocznicy Powstania w Białostockim Getcie specjalne przesłanie skierował Antony Blinken, sekretarz stanu USA. Jego ojczymem był Samuel Pisar: