Samorządowcy z całej Polski spotkali się w Białymstoku. Narzekali na poprzedni rząd

Fot: Dawid Gromadzki (UM Białystok)

Tadeusz Truskolaski - prezydent Bialegostoku

Podczas konferencji zaprezentowana została informacja Związku Miast Polskich dotycząca finansów miast w roku wyborów samorządowych.

"Rządowa dezinformacja 2020-2023?"

Zebrani twierdzili, że rząd Zjednoczonej Prawicy "konsekwentnie realizował metodę dezinformacji", która miała polegać polegała na:

- informowaniu wyłącznie o wzroście dochodów, z całkowitym pominięciem skali wzrostu kosztów realizacji zadań, wpływu inflacji, sytuacji w energetyce itd.,
- przekazywaniu dodatkowych środków tuż przed końcem roku, co sztucznie generowało „nadwyżkę” operacyjną,
- uruchamianiu kolejnych transz arbitralnie rozdawanego wsparcia dotacyjnego, powiązanych z wręczaniem tzw. czeków, przy czym kwoty, które realnie trafiły do samorządów, są parokrotnie niższe od ogłoszonych.

Dramatycznie miała rosnąć luka finansowa między subwencją szkolną a realnymi kosztami prowadzenia edukacji. Subwencja, która w 2004 r. stanowiła 2,72% PKB, w roku 2021 spadła do 1,98% PKB. W efekcie w 2021 r. bieżące wydatki oświatowe JST na zadania objęte subwencją były wyższe od łącznej kwoty subwencji już prawie o 20 mld zł, a łączna kwota oświatowych wydatków bieżących (działy 801 i 854) była wyższa od sumy subwencji oświatowej i dochodów bieżących w tych działach o ponad 31 mld zł.

Zmiany w budżecie po 15 października

Zmianom politycznym po wyborach z 15 października 2023 roku towarzyszą zapowiedzi rozwiązania najpilniejszych problemów finansów samorządowych. Oczywiście w uchwalonym właśnie budżecie roku bieżącego są to wyłącznie działania ad hoc, jednak mające istotne znaczenie dla jednostek samorządu terytorialnego. Są to: adekwatny do wzrostu płac nauczycieli, wzrost kwoty subwencji oświatowej oraz dotacji przedszkolnej, przywrócenie subwencji rozwojowej i wzrost dotacji na zadania zlecone - piszą włodarze w swoim komunikacie.

Utrzymano też bez zmiane kwoty udziałów jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z podatku PIT, które łącznie dla gmin i powiatów rosną z 50 mld w roku 2023 do 70 mld zł w roku bieżącym.

Ponadto, 4 lipca 2023 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł o niekonstytucyjności definicji budowli w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych, dając termin 18 miesięcy na jej poprawienie. Biorąc pod uwagę możliwe bieżące skutki wyroku Związek Miast Polskich przygotował i udostępnił polskim miastom informację prawną na ten temat. Eksperci z Białegostoku pod kierunkiem prof. Leonarda Etela opracowali projekt stosownych zmian w ustawie. Projekt został poddany szerokim konsultacjom w miastach członkowskich ZMP. Konferencja „Zmiany w przepisach o podatku od nieruchomości po wyroku TK” ma przyczynić się do wypracowania dobrego kształtu ostatecznego projektu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

– Pracujemy nad licznymi rozwiązaniami i od pierwszych dni po powołaniu demokratycznego rządu Unia Metropolii Polskich przekazuje postulaty, a także prezentuje gotowe, ustawowe rozwiązania, które pozwolą na normalizację funkcjonowania samorządów. Wśród – moim zdaniem – najważniejszych wymienić trzeba te, odnoszące się bezpośrednio do kwestii finansowania JST. Pakiet gotowych projektów zmian ustawowych przekazałem wczoraj na ręce Pana wiceministra Jarosława Nenemana – powiedział prezydent Tadeusz Truskolaski. – Ważne dla samorządu jest urealnienie i stabilizacja subwencji oświatowej na poziomie minimum 3% PKB, rekompensata utraconych podatków , wprowadzenie partycypacji JST w dochodach z PIT pochodzących z ryczałtu ewidencjonowanego, zwiększenie udziału JST w PIT, zmiana ustawy o dochodach JST polegającą na usunięciu wad systemu wyrównawczego (tzw. „ Janosikowe”).