Zagrożone dziedzictwo
1 lipca w Azerskim Baku rozpoczął się szczyt UNESCO, jednym z poruszanych tematów będzie sytuacja w Puszczy Białowieskiej, która jest wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa tej organizacji. Przyrodniczy eksperci z Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody twierdzą jednak, że sytuacja w Puszczy jest zła i apelują do polskich władz, żeby podjęły działania naprawcze, ponieważ zaniedbywana jest ochrona naturalnych procesów w Puszczy, dzięki którym na listę UNESCO w ogóle trafiła. Przedstawiciele IUCN zalecili, żeby całkowicie wstrzymać cięcia komercyjne, wywożenie martwych drzew oraz prowadzenie nasadzeń, a cięcia ze względów bezpieczeństwa zdecydowanie ograniczyć (do 50 m od drogi).
Jeśli nie zostanie to zrobione, Puszcza może trafić na Listę Światowego Dziedzictwa w Zagrożeniu. Wpisanie jakiekolwiek obiektu na tę listę ma zwrócić uwagę społeczności międzynarodowej na warunki zagrażające wartościom obiektów, które właśnie z uwagi na te wartości zostały wpisane na listę. Wpisanie obiektu na listę miejsc w zagrożeniu pozwala komitetowi na natychmiastowe uruchomienie środków z Funduszu Światowego Dziedzictwa na akcję ratunkową. Wpis wiąże się również z opracowaniem przez komitet we współpracy z państwem, na którego terytorium znajduje się obiekt zagrożony, programu naprawczego i monitorującego stan obiektu. Jeśli jednak nie nastąpi poprawa i wartość obiektu spadnie, wówczas zostaje on całkowicie wykreślony z listy. Na razie stało się to dwukrotnie.
Mieszkańcy mówią o swoich potrzebach
Z kolei mieszkańcy okolic Puszczy Białowieskiej uważają, że raport ekspertów jest błędny i apelują, żeby przy podejmowaniu decyzji pamiętali także o lokalnej społeczności.
- Mieszkańcy muszą mieć wpływ na decyzje, które dotyczą ich życia i miejsca, w którym żyją. Dotyczy to przede wszystkim UNESCO, które troszcząc się o losy środowiska naturalnego Puszczy, zapomniało o jej mieszkańcach. Kultura i dziedzictwo mieszkańców to także unikatowa, uniwersalna wartość, którą należy chronić. Oczekujemy, że UNESCO weźmie to pod uwagę, a decyzje, które zapadną podczas sesji, będą szanowały wszystkie elementy środowiska naturalnego, ludzi również – mówi Elżbieta Kabać, sołtys Narewki.
Miesiąc temu natomiast radni gminy Białowieża przyjęli stanowisko, w którym zapowiadają, że przygotowują referendum ws. samego Obiektu Światowego Dziedzictwa Białowieża Forest w oparciu o obowiązujące w Polsce prawo, w sprawie celowości utrzymywania statusu Obiektu Światowego Dziedzictwa.
Część obszaru Białowieskiego Parku Narodowego na listę światowego dziedzictwa UNESCO została wpisana w 1979 r. Białoruska część Puszczy Białowieskiej – w 1992 r. jako rozszerzenie wpisu. Od 1992 r. obie części puszczy stanowią jeden obiekt transgraniczny. W 2014 r. to miejsce światowego dziedzictwa zostało rozszerzone.
mateusz.nowowiejski@bialystokonline.pl
