W sobotę (26.11) o godz. 15.00 w białostockim Pałacyku Gościnnym odbędą się uroczystości związane z 450. rocznicą powołania pierwszej parafii ewangelickiej w regionie - parafii ewangelicko-reformowanej w Sidrze, a także 220. rocznicą zaprowadzenia ewangelickich (luterańskich) nabożeństw w Białymstoku.
W spotkaniu wezmą udział m.in. zwierzchnik podlaskich luteran bp Rudolf Bażanowski, wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski i prezydent Białegostoku Tadeusz Truskolaski. Ma to być także okazja do jubileuszu obchodów 500 lat Reformacji.
Tego samego dnia o godz. 16.30 spod Pałacu Branickich wyruszy autokar, który przewiezie uczestników spotkania śladem białostockich ewangelików. Ok. godz. 17.15 uroczystości zakończy krótka modlitwa na najstarszym białostockim cmentarzu ewangelickim przy ul. Sienny Rynek.
XVI-wieczna Reformacja wpłynęła nie tylko na oblicze Zachodniego Kościoła. Znacząco przyczyniła się także do rozwoju państw narodowych, w tym Polski.
Na przełomie XVI i XVII w. w granicach dzisiejszego woj. podlaskiego powstało kilkanaście parafii ewangelickich. Pierwszą była ta założona w 1566 r. w Sidrze, najważniejszy był jednak zbór zabłudowski - w połowie XVII w. rezydował tam Senior, czyli odpowiednik biskupa. Mieściło się tam także seminarium kształcące przyszłych ewangelickich duchownych.
W XVIII w. liczba ewangelików na Podlasiu zmalała, co zmieniło się wiek później w skutek osadnictwa kolonistów, głównie niemieckiego pochodzenia. Powstały ewangelickie parafie i niesamodzielne zbory, m.in. w Białymstoku, Suwałkach, Supraślu czy Choroszczy.
W przededniu wybuchu I wojny światowej na Białostocczyźnie mieszkało kilkanaście tysięcy ewangelików, głównie luteran. W czasie II wojny światowej większość uciekła przed sowietami na zachód, przyznając się do niemieckich korzeni, a ci, którzy czuli się Polakami (ok. 1/3 parafii), zostali deportowani w głąb ZSRR. Niewielu udało się wrócić, a nieliczni szczęśliwcy zostali uznani za niemieckich wrogów narodu.
W tych okolicznościach parafia przestała istnieć, a z jej reaktywacją trzeba było poczekać do 2002 r. Dziś parafia ewangelicko-augsburska liczy kilkadziesiąt osób. Od 2006 r. siedziba parafii mieści się przy ul. Dolistowskiej 17.
monika.zysk@bialystokonline.pl
