Nowy rok, nowi patroni

Fot: wikipedia.pl

Ryszard Kaczorowski z żoną Karoliną

Seweryn Nowakowski, Ryszard Kaczorowski oraz Feliks Filipowicz patronują rokowi 2019 w Białymstoku. Tak postanowili jeszcze we wrześniu miejscy radni. Początkowo patronów miało być dwóch, ale po wniosku Prawa i Sprawiedliwości dołączono do nich także Feliksa Filipowicza.

Wszyscy trzej to postacie dobrze znane, szczególnie dla osób, które historią Białegostoku interesują się chociaż trochę. Przypomnijmy jednak ich sylwetki.

Seweryn Nowakowski był prezydentem Białegostoku od 1934 roku do wybuchu wojny. Wcześniej przez trzy lata pełnił funkcję rządowego komisarza powołanego przez premiera. Pod jego rządami miasto prężnie się rozwijało. Z jego inicjatywy rozpoczęto budowę systemu kanalizacji. Za jego rządów wybrukowano też część ulic i ułożono sporo nowych chodników, rozpoczęto przebudowę wiaduktu kolejowego łączącego centrum z Antoniukiem, zakończono budowę i łączenie szpitali miejskich czy zbudowano ośrodek rekreacyjny w Dojlidach. Seweryn Nowakowski urodził się w 1894 roku w Piotrkowie Trybunalskim. Niestety do dzisiaj nie wiadomo, gdzie, kiedy i w jaki sposób zginął. Sowieci mieli go wywieźć do ZSRR, ale czy tak się stało, nie wiadomo.

Goszcząca w październiku na uroczystości wmurowania kamienia węgielnego w ścianę powstającego Muzeum Pamięci Sybiru synowa prezydenta Krystyna Nowakowska opowiadała historię o tym, że jeden z niemieckich oficerów dał możliwość ucieczki włodarzowi przed przejęciem miasta przez Rosjan, ale ten jednak z niej nie skorzystał, ponieważ nie chciał zostawiać miasta i jego mieszkańców. W 2019 roku przypada 125. rocznica jego urodzin oraz 85. rocznica objęcia urzędu.

Ryszard Kaczorowski był ostatnim prezydentem RP na uchodźstwie. To on przekazał insygnia prezydenckie w 1990 roku Lechowi Wałęsie. Urodził się w Białymstoku w 1919 roku. Po wejściu Rosjan do Białegostoku działał w Szarych Szeregach. W 1940 roku został jednak złapany i zesłany do łagru na Kołymę. W 1942 roku wstąpił do Armii Andersa, z którą m.in. brał udział w bitwie pod Monte Cassino. Po wojnie osiadł w Wielkiej Brytanii, a od 1986 roku zasiadał w rządzie londyńskim. Zginął w 2010 roku w katastrofie pod Smoleńskiem.

W Białymstoku prezydent Kaczorowski jest uhonorowany na kilka sposobów. Na kampusie Uniwersytetu w Białymstoku odtworzono jego gabinet w formie muzeum. Na ścianie szkoły przy ul. Mazowieckiej, w której przed wojną uczył się Ryszard Kaczorowski, zawieszono tablicę pamiątkową. Rok 1919 to 100. rocznica jego urodzin.

Feliks Filipowicz to z kolei pierwszy prezes białostockiej rady miasta, po odzyskaniu niepodległości. Funkcję tę pełnił w latach 1919-1927. Urodził się w 1869 roku w Kiejdanach, ale od 1909 roku mieszkał i pracował w Białymstoku, gdzie prowadził aptekę. Po objęciu funkcji wiceprezesa Centralnego Komitetu Narodowego w 1917 roku został aresztowany i wywieziony do obozu jenieckiego w Havelbergu, skąd powrócił po niecałych 2 latach. Zmarł w 1941 roku. W tym roku przypada 150. rocznica jego urodzin oraz 100. rocznica wyboru na prezesa rady miasta.