Matury czas start! Uwaga na błąd kardynalny. Z tego powodu można nie zdać!

Fot: pixabay.com

Ruszają matury. Jak zawsze na start uczniowie zmierzą się z językiem polskim na poziomie podstawowym. Egzamin na poziomie rozszerzonym z tego przedmiotu odbędzie się 20 maja. Jeśli chodzi o część ustną, to egzaminy będą przeprowadzone od 11 do 16 maja (z wyjątkiem 12 maja) oraz od 20 do 25 maja.

Matura podstawowa z języka polskiego rozpocznie się o godz. 9.00 i potrwa 240 minut. Będzie składała się z trzech części. Pierwsza to język polski w użyciu, tu zdający znajdą 2 teksty nieliterackie i zadania, które będzie trzeba na ich podstawie rozwiązać. Drugą jest tekst historycznoliteracki - uczeń musi na podstawie fragmentów tekstów z różnych epok rozwiązać zadania i wykazać się przy tym wiedzą dotyczącą lektur i zagadnień z historii literatury. Ostatnia, trzecia część to wypowiedź argumentacyjna, czyli tzw. rozprawka. Maturzysta musi napisać wypracowanie na podstawie jednego z dwóch podanych tematów.

Z pierwszej części egzaminu maturzysta może zdobyć maksymalnie 10 punktów. Do rozwiązania będzie mieć ok. 5-7 zadań. Z kolei za część historycznoliteracką będzie przyznawanych 15 punktów (za około 6-15 zadań). Aż 35 punktów jest za wypracowanie. Żeby zdać maturę, uczeń musi zdobyć minimum 30 proc., czyli minimum 18 punktów (za wszystkie poprawnie zrobione zadania można zdobyć maksymalnie 60 punktów). 

W tym roku po raz ostatni matura będzie przeprowadzana na podstawie wymagań egzaminacyjnych, a nie podstawy programowej. 

Arkusze egzaminacyjne wykorzystane na tegorocznym egzaminie maturalnym będą zamieszczane na stronie internetowej Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i okręgowych komisji egzaminacyjnych zgodnie z następującym harmonogramem: 
- w przypadku egzaminów, które rozpoczynają się o godz. 9:00 – tego samego dnia około godz. 14:00;
- w przypadku egzaminów, które rozpoczynają się o godz. 14:00 – tego samego dnia około godz. 19:00.

Uwaga na błąd kardynalny!

Największym postrachem maturzystów na egzaminie z języka polskiego jest błąd kardynalny.

"Błąd kardynalny to błąd rzeczowy świadczący o: nieznajomości treści lektury obowiązkowej, do której odwołuje się zdający, w zakresie: a) fabuły, w tym głównych wątków utworu, losów głównych bohaterów, w tym np. łączenie biografii różnych bohaterów LUB: całkowicie nieuprawnionej interpretacji lektury obowiązkowej będącej falsyfikacją danego tekstu. 2. W przypadku lektur obowiązkowych błąd kardynalny może dotyczyć wyłącznie lektur obowiązkowych wskazanych w podstawie programowej jako lektury do omówienia w całości (nie we fragmentach)" - czytamy w informatorze maturalnym opublikowanym przez Centralną Komisję Edukacyjną. 

Aby popełnić błąd kardynalny, zdający musi napisać coś kompletnie nieprawdziwego np. że Izabela Łęcka była bohaterką "Chłopów" i całą argumentację budować właśnie wokół tej historii, a na koniec np. napisać, że wyszła za Wokulskiego i doczekali się gromadki dzieci. Jest to historia rzecz jasna całkowicie nieprawdziwa, pokazująca, że maturzysta kompletnie nie ma pojęcia o lekturze. Tzw. "kardynałem" będzie też np. napisanie, że Ksiądz Robak i Jacek Soplica są różnymi bohaterami. 

Jeśli w wypracowaniu pojawi się błąd kardynalny, to maturzysta otrzyma za nie 0 punktów na 35. Co prawda ma jeszcze szanse na zdanie egzaminu, jednak nie będzie to takie łatwe.

Błąd kardynalny nie jest błędem rzeczowym

Podchodzący do egzaminu dojrzałości powinien mieć świadomość, że oprócz błędu kardynalnego istnieje również błąd rzeczowy. Ten drugi to np. błąd w nazwisku autora, bohatera, czy pomieszanie wątków mniej istotnych (innych niż główne). Błędem tym jest też "nieznajomość zagadnień z zakresu teorii i historii literatury bądź języka, np. stosowanie pojęć typowych dla epoki w odniesieniu do liryki oraz nieznajomości utworu literackiego lub tekstu kultury, do którego odwołuje się zdający, innego niż lektura obowiązkowa lub utwór literacki wskazany w poleceniu”. 

Nie są błędem rzeczowym sformułowania takie, jak np. utwór pokazuje, wiersz ukazuje • braku wiedzy dotyczącej wybranego przez zdającego kontekstu, np. błędne przywołanie pojęć lub faktów historycznych. 

Trzeba wiedzieć, że błąd kardynalny wpływa na całość wypowiedzi maturzysty - interpretację, tok rozumowania, analizę, argumentację i dowodzi, że nie ma on pojęcia, o czym jest lektura, na którą się powołuje. Z kolei błąd rzeczowy nie wykazuje nieznajomości całej książki.

Egzaminator obniża punktację za błędy rzeczowe, jednak maturzysta nie musi się bać, że dostanie 0 punktów za całą napisaną pracę, jak w przypadku błędu kardynalnego.