Kiedyś wyniesiono ją z kościoła, dziś stała się zabytkiem

Fot: WUOZ Białystok

Drewniany, dwukondygnacyjny ołtarz pod wezwaniem św. Michała Archanioła wyrzeźbiono w połowie XVII w. nadając mu charakterystyczne cechy manieryzmu północnego. Jeszcze na początku XIX w. znajdował się w kościele pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Dąbrowie Białostockiej - wymieniano go wśród elementów wyposażenia świątyni w wizytacji z 1804 r. Prawdopodobnie około 1825 r. został przeniesiony wraz z obrazem do nowej kaplicy cmentarnej. Wówczas został przebudowany i ze względu na niewielką wysokość kaplicy, zmniejszony do jednej kondygnacji.

Choć już nie w oryginalnym rozmiarze (obecnie ustawiona jest na drewnianej mensie), dziś nastawa ołtarzowa z Dąbrowy Białostockiej jest cennym przykładem sztuki snycerskiej na wysokim poziomie.

Główne pole nastawy ujęte jest dwiema kolumnami korynckimi, z obu stron otaczają je pasy wici roślinnej, a u dołu liście akantu splecione z kwiatami. Elementy nastawy pokrywają m.in. rozety kwiatowe, ornament z wici winnego grona i ornament okuciowy, kształtowany w geometryczne formy. Pole i krawędzie uszaków udekorowane zostały płaskorzeźbionymi, uskrzydlonymi główkami anielskimi.

Historycy sztuki z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Białymstoku, nie mają wątpliwości, że nastawa ołtarzowa z Dąbrowy Białostockiej zasługuje na ochronę.

"Poprzez pozostawienie architektonicznego schematu kompozycyjnego, jak również form i motywów dekoracji snycerskiej, ołtarz stanowi reprezentatywny przykład sztuki północnego manieryzmu. Bogaty ornament zdobiący kolumny, pole główne i uszaki oraz płaskorzeźbione główki anielskie świadczą o wysokim kunszcie wykonania nastawy ołtarzowej" – wskazała w decyzji o wpisie do rejestru zabytków prof. Małgorzata Dajnowicz, podlaska wojewódzka konserwator zabytków.