PESEL - co to jest?
PESEL to skrót od Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności. Jest to najpełniejszy zbiór danych, który dotyczy obywateli, ale i mieszkańców Polski. W Polsce baza PESEL funkcjonuje już przeszło 40 lat. Po raz pierwszy wykorzystano ją w 1977 roku. Zastąpiła wówczas pilotażowy system "Magister" z końca lat 60. Co ciekawe, znajdują się w niej nie tylko numery PESEL, ale i dane osobowe, adres zameldowania oraz numery innych dokumentów.
Na numer PESEL składa się 11 cyfr, przy czym 6 pierwszych z nich to data urodzenia. Jeśli zatem zaczyna się on przykładowo od 900614 to oznacza, że obywatel, któremu przypisany jest ten numer urodził się 14 czerwca 1990 roku.
U osób urodzonych po 1999 roku numer PESEL nieco się różni. Oznacza to, że pierwsze 9 miesięcy roku, zamiast zera posiada liczbę 2, a ostatnie trzy zamiast jedynki liczbę 3.
Jakie znaczenie mają pozostałe cyfry? Jest ich jeszcze przecież 5. Kolejne 4 cyfry to oznaczenie płci. Jeśli ostatnia liczba jest nieparzysta to oznacza, że PESEL należy do mężczyzny. Gdy będzie parzysta, to informacja, że numer PESEL przypisany jest kobiecie, w naszym przykładzie będzie to np. 9006141376. A co z ostatnią brakującą liczbą? Jest to tzw. numer kontrolny. Jak sprawdzić jego poprawność?
Jak sprawdzić numer kontrolny PESEL?
Aby zweryfikować poprawność numeru PESEL, należy przemnożyć każdą z cyfr przez odpowiednią wagę: 1-3-7-9-1-3-7-9-1-3. Zróbmy to zatem na naszym przykładzie. Przyjrzyj się poniższym obliczeniom.
9*1=90*3=00*7=06*9=541*1=14*3=121*7= 73*9= 277*1= 76*3= 18
Otrzymane wyniki trzeba do siebie dodać (jeśli w trakcie mnożenia otrzymasz liczbę dwucyfrową, należy dodać tylko ostatnią cyfrę)
9+0+0+4+1+2+7+7+7+8=45
Teraz od uzyskany musisz odjąć od 10. Pod uwagę bierzemy tylko ostatnią cyfrę
10-5=5
Otrzymana cyfra, to cyfra kontrolna. Co oznacza, że w naszym przykładzie pełny PESEL to: 90061413765.
Czy numer PESEL można zmienić?
Numer PESEL nadaje się z urzędu. W tym celu należy wybrać się do urzędu stanu cywilnego, aby sporządzić akt urodzenia dziecka. W przypadku pobytów czasowych PESEL wydaje się na wniosek w urzędzie gminy. Warto wiedzieć, że PESEL można zmienić, ale tylko w określonych przypadkach. Ma to miejsce, gdy podana została błędna data urodzenia bądź nastąpiła zmiana płci. Wniosek o zmianę powinien zostać skierowany do kierownika Urzędu Stanu Cywilnego. Zmiana numeru PESEL może także wystąpić, gdy miejsce miał błąd administracyjny.
Zapewne nie spodziewałeś się, że numer PESEL kryje w sobie tyle informacji. Teraz już wiesz, jak zweryfikować jego poprawność.
