Czym jest oprocentowanie kredytu i jak je sprawdzić?
Banki komercyjne pożyczają swoim klientom pieniądze na zasadach rynkowych, co oznacza, że ich celem jest zarabianie na udzielanych kredytach. By było to możliwe, do kapitału, czyli kwoty przekazanej osobie zaciągającej zobowiązanie, dolicza się różnego rodzaju opłaty. To właśnie dzięki nim bank może wypracować zysk, a przy tym zrekompensować sobie przekazanie środków na dłuższy czas. Jednym ze składników wierzytelności dających zarobek kredytodawcy jest oprocentowanie, czyli koszt ponoszony przez klienta w skali roku. Dodatkową sumę dodaje się do kapitału i spłaca w ramach rat.
Oprocentowanie ma duży wpływ na całkowitą sumę, którą płaci się za kredyt. Z tego powodu ważne jest, by było ono jak najniższe. W wyborze najlepszej oferty pomaga kalkulator kredytu gotówkowego pozwalający porównać propozycje poszczególnych banków i sprawdzić, ile trzeba będzie wydać na dane zobowiązanie. Zainteresowane osoby mają możliwość oszacowania, ile wyniesie koszt kredytu w odniesieniu do wnioskowanej kwoty i oczekiwanej długości umowy. Co ważne, wyświetlana suma nie zawsze jest dokładnie tą, którą zaproponuje instytucja. Powodem jest sytuacja materialna konkretnego klienta. Ona właśnie decyduje o ostatecznym koszcie kredytu.
Wpływ oprocentowania na ratę kredytu
Choć oprocentowanie kredytu w znacznej mierze wpływa na to, ile finalnie będzie on kosztował, nie zawsze ono o tym decyduje. Często zdarza się, że inne czynniki podwyższają wysokość rat, a jednym z przykładów są dodatkowe polisy. Jeśli placówka uzna, że klient w przyszłości może mieć problem ze spłatą, zechce się zabezpieczyć. Ubezpieczone są zazwyczaj długoterminowe wierzytelności, w przypadku których kredytodawca zawsze liczy się z możliwością pogorszenia warunków materialnych dłużnika.
Odsetki od kredytu nie muszą mieć decydującego wpływu na wysokość rat także z odwrotnego powodu. Dobra sytuacja finansowa kredytobiorcy pozwala niekiedy negocjować jeden z dwóch składników oprocentowania, czyli marżę. Jej obniżenie wprost przekłada się na niższe comiesięczne spłaty. Co ważne, nie da się zmienić drugiego elementu, czyli stawki referencyjnej. Ustala ją i aktualizuje organ państwowy, czyli Rada Polityki Pieniężnej. Banki zobowiązane są dopasować się do jej wytycznych, a do tego mają możliwość podwyższenia jej poniżej rekomendowane przez RPP minimum. Powszechnie przyjętą praktyką jest ustalanie tej stawki (zwanej też stopą procentową) nieco powyżej tego dolnego pułapu.
Rodzaje oprocentowania kredytów konsumenckich
Różnice między marżą a stawką referencyjną nie ograniczają się tylko do swobody decydowania o nich przez bank. Oprócz tego pierwszy ze składników jest stały przez cały okres trwania umowy, a drugi może (ale nie musi) się zmieniać. W tym przypadku nie ma idealnego rozwiązania, przez co każdy sposób naliczania kwoty rat wiąże się z ryzykiem zwiększenia kosztów kredytowania. Gdy oprocentowanie jest zmienne, wysokość spłat związana jest z ustaleniami RPP. To z kolei wiąże się z ryzykiem dużego wzrostu wydatków w momentach podwyżek stóp procentowych. Dodatkowo wraz z czasem trwania umowy wydatki na raty spadają. Innymi słowy, im starszy jest kredyt, tym tańszy.
Stałe oprocentowanie kredytu daje z kolei pewność, że wiążące banki uchwały RPP nie zmienią nic w kwotach kolejnych spłat. Wadą tego rozwiązania są jednak wyższe koszty ogólne wierzytelności. Powodem jest niska opłacalność niezmiennych odsetek. Banki lepiej zarabiają na zmiennych, a stałe służą głównie do zachęcenia potencjalnych klientów. Z tego też powodu nie ma kredytów ze stałym oprocentowaniem obowiązującym przez cały okres trwania umowy. Zwykle stanowi ono wyłącznie część oferty promocyjnej. Przykładowo zobowiązanie wzięte na 10 lat może być objęte jednakowymi odsetkami przez okres 2 lat, po czym placówka zaczyna do raty doliczać zmienne.
Składniki oprocentowania kredytów konsumenckich
Marża i stawka referencyjna to wyłączne składniki oprocentowania większości rodzajów kredytów konsumenckich, czyli gotówkowych, konsolidacyjnych, samochodowych i ratalnych. Na ogół nie można negocjować wysokości ich odsetek, ponieważ bankom się to nie opłaca. Popularność wszystkich tych form zobowiązań finansowych jest na tyle duża, że klient próbujący zmienić warunki umowy najprawdopodobniej w ogóle nie dostanie kredytu. Na miejsce takiej osoby bez wątpienia szybko znajdzie się inna, skłonna podpisać umowę na warunkach podyktowanych przez instytucję.
Zupełnie inaczej sytuacja wygląda w przypadku kredytów hipotecznych. Bardzo wysokie wymagania, jakie musi spełnić przyszły kredytobiorca (m.in. duża kwota wkładu własnego), powodują, że niewiele osób może zaciągnąć zadłużenie na poczet zakupu mieszkania. Jest to jedna z przyczyn, dla której banki są bardziej otwarte na negocjacje oprocentowania. Drugą są dodatkowe opłaty, na których zarabia kredytodawca. Należą do nich:
ubezpieczenie wkładu własnego;
wycena nieruchomości przez rzeczoznawcę;
ubezpieczenie pomostowe chroniące przyznany kredyt w czasie przed wpisaniem mieszkania, domu lub działki do księgi wieczystej;
podatek od czynności cywilno-prawnych.
Czym różni się oprocentowanie od RRSO?
Weryfikacja ofert kredytowych pod kątem oprocentowania to jak najbardziej słuszne podejście. Jednak jeszcze lepiej sprawdzić RRSO, czyli rzeczywistą roczną stopę oprocentowania. Co różni oba wskaźniki? Ten drugi znacznie dokładniej pokazuje, ile naprawdę przyjdzie zapłacić za kredyt. Oprócz stopy procentowej i marży do RRSO dolicza się inne zyski kredytodawcy, czyli prowizje, stawkę za przeprowadzenie weryfikacji klienta, sumę dodaną za samo otwarcie linii kredytowej i polisy ubezpieczeniowe. Co ważne, podanie pełnego kosztu kredytu to obowiązek banku zapisany w ustawie.
