Bauhaus. Pojęcie, które właściwie każdemu obiło się o uszy. Tłumaczyć można je dwojako. Po pierwsze, jako budowanie domu. Po drugie, jako wypełnianie przestrzeni domu, budowanie jej. Można też pójść drogą sztuki i architektury.
- Bauhaus to najważniejsza placówka edukacji artystycznej w Europie - mówi Adam Przywara, jeden z kuratorów wystawy "Do zobaczenia po rewolucji! Wystawa na 100-lecie Bauhausu" w białostockim Arsenale. - Powstała w 1919 roku w Weimarze. Stworzył ją Walter Grophius. Chodziło w niej o połączenie rzemiosła ze sztukami pięknymi.
Dodaje, że Bauhaus chciał łączyć sztukę z produkcją maszynową. Miał pokazywać swoiste "napięcie" między tymi dwoma elementami. I jest ono widoczne przez cały czas istnienia szkoły. Z Weimaru Bauhaus przeniósł się w 1925 roku do Dessau, a następnie do Berlina. Przeprowadzki wynikały z faktu, że do władzy w miastach dochodziły środowiska nacjonalistyczne.
Wystawa składa się z dwóch części. Pierwsza dotyczy historii instytucji. Druga to "życie po życiu" Bauhausu.
Z Dessau do Białegostoku
Centralną część jednej z sal zajmuje instalacja "Miasto Konwekcyjne". Składa się z dziewięciu grzejników firmy Junkers wykonanych w latach 20. XX wieku. Uratowano je z bauhausowskich budynków w Dessau. Na co dzień znajdują się w Archiwum Badań Budownictwa, gdzie od lat 70. są kolekcjonowane cegły, klamki czy kaloryfery.
Aristide Antonas wybrał właśnie grzejniki. To poetycki gest, by pokazać to, czego na co dzień się nie widzi.
- W budynku w Dessau grzejniki nie są ukryte, ale wiszą jak obrazy, na środku ściany - mówi Przywara.
Podobnie jest w Arsenale. Instalacja z kaloryferów stanowi centrum ekspozycji. Ustawiono je tak, by przypominały makietę miasta złożonego z bloków wielorodzinnych. Pozwala na to kształt grzejników.
Dopełnieniem sali są szkice Antonasa, a także archiwalne fotografie pokazujące budynek szkoły w Dessau.
Bauhaus a Polska
Istotnymi pracami na wystawie są dwa obrazy Władysława Strzemińskiego. To abstrakcyjna "Kompozycja architektoniczna 1" z 1926 roku oraz młodsza o dwa lata "Kompozycja architektoniczna 5b". Jest też jego "Studium ruchu" z 1949 roku.
Strzemiński wraz z Katarzyną Kobro weszli w swoisty dialog z Bauhausem. W 1931 roku, w Koluszkach, prowadzili eksperymentalną szkołę wzornictwa przemysłowego. Na wystawie jest też makieta przedszkola autorstwa Kobro.
W tej samej sali jest pokazywana również tkanina "1919/1933" Goshki Macugi. Zebrała określenia szkoły znalezione w archiwach i osadziła na osi czasu od roku 1919 do 1933. Są wśród nich szkoła "antyburżuazyjna", "antykapitalistyczna", "antyfaszystowska", "bolszewicka", "kapitalistyczna", "klasycystyczna", itd.
Inną z sal galerii wypełnia instalacja "X i Y" Zuzy Golińskiej. Ściany pokrywa granatowa siatka. W przestrzeni pojawiają się formy odwołujące się do architektury i niezrealizowanych projektów Hannesa Meyera. Prezentowane są także projekty szkoły ADGB w Bernau pod Berlinem.
Wpisane są w nie monitory, na których obejrzeć można archiwalne fotografie ze zbiorów Meyera, który od 1927 roku prowadził wydział architektury. Dostrzeżemy na nich zdjęcia ze szkoły w Dessau, a także sceny z codziennego życia wykładowców i studentów szkoły.
Bauhaus w Terezinie
W Arsenale są prezentowane też kopie cyfrowe kilku rysunków żydowskich dzieci z getta w Terezinie. Cóż mają wspólnego z Bauhausem? Są efektem zajęć plastycznych prowadzonych przez Friedl Dicker-Brandeis, Żydówkę z Austrii, która ukończyła Bauhaus. Uwięziona w Terezinie prowadziła zajęcia rysunku dla dzieci w wieku 4-17 lat. W sumie zachowało się około 5 tysięcy prac. Ich oryginały znajdują się w Muzeum Żydowskim w Pradze.
Dopełnieniem wystawy są działania grupy artystów, którzy po wojnie zajęli się definiowaniem na nowo, czym ma być w kulturze sztuka awangardowa. Międzynarodowy Ruch Bauhausu Imaginistycznego działał w mieście Alba na północy Włoch.
To wybrane prace prezentowane na wystawie "Do zobaczenia po rewolucji! Wystawa na 100-lecie Bauhausu". Ekspozycja czynna jest do 18 grudnia.
Portal BiałystokOnline jest patronem medialnym wydarzenia.
Zobacz też: Do zobaczenia po rewolucji! Wystawa na 100-lecie Bauhausu
anna.d@bialystokonline.pl
