Cmentarz żydowski w Knyszynie został uporządkowany. Może przyciągnąć wielu turystów [ZDJĘCIA]

Fot: ESD

Cmentarz żydowski w Knyszynie został uporządkowany

więcej zdjęć

Niewiele osób o nim wie, a jeszcze mniej na nim było. A szkoda, bo knyszyński kirkut to nekropolia wyjątkowa: jedna z największych na Podlasiu (po Białymstoku, Krynkach i Sokółce), jedna z najstarszych, najlepiej zachowana i oprócz tego położona w niezwykłym miejscu. Powstała w połowie XVIII wieku przy sadzawkach króla Zygmunta Augusta. Usiane żydowskim nagrobkami groble są jedyną istniejącą do dziś pozostałością szesnastowiecznych dóbr ostatniego Jagiellona.

Ocalić od zapomnienia

Użytkowany przez dwa wieki przez knyszyńskich Żydów cmentarz przez kilkadziesiąt lat popadł w zapomnienie. Nawet okoliczni mieszkańcy nie zawsze wiedzieli, gdzie się znajduje. Położony za miastem, na nietypowym terenie - między lasem a sadzawkami i łąkami - zdziczał.

Na początku tego roku grupa mieszkańców postanowiła ocalić od zapomnienia bezcenne miejsce. Przez kilkanaście dni, kilkanaście osób spotykało się, by wycinać krzaki, usuwać chwasty. Własnymi siłami ustawiono na kirkucie kilkadziesiąt wywróconych macew. Wszystkie prace wykonywano społecznie, zgodnie z zaleceniem naczelnego rabina Polski - Michaela Schudricha.

Powstał także wygodny trakt prowadzący na kirkut. Droga piesza istniała w miejscu dawnego dojścia, które w ostatnich latach przypominało prawdziwe bagno. Kirkut został też oznakowany drogowskazami. Przy wejściu na nekropolię stanęła tablica informacyjna. Wydano również folder nt. cmentarza żydowskiego. Choć publikacja to niewielka, to dotychczas najobszerniejsza poświęcona knyszyńskim Żydom.

Turystyczna perła Knyszyna

Zabytek może przyciągnąć na Podlasie turystów z kraju i zagranicy. Wyjątkowe położenie nekropolii można porównać do cmentarza w Lublinie założonego w miejscu średniowiecznej warowni czy kirkutu w Beckovie na Słowacji - pod murami zamku.

Do niedawna zaniedbany żydowski cmentarz w Knyszynie w końcu jest udostępniony zarówno turystom, jak i osobom, które szukają godnego miejsca na chwilę refleksji nad polsko-żydowską przeszłością naszego regionu.

To nie koniec prac na unikatowym kirkucie. We wtorek, 9 września (początek o godz. 8.00) odbędzie się spotkanie młodzieży z Izraela i Knyszyna. Wówczas zostaną odmalowane inskrypcje na niektórych macewach. Natomiast w listopadzie planowane jest uroczyste, symboliczne udostępnienie uporządkowanego kirkutu połączone z obchodami 72. rocznicy zagłady knyszyńskich Żydów.

Korzystałam z materiałów Knyszyńskiego Towarzystwa Regionalnego im. Zygmunta Augusta. Działania realizowano w ramach projektu "Odkrywamy kirkut w Knyszynie", na który Towarzystwo pozyskało dofinansowanie z PROW na lata 2007-2013 w ramach osi LEADER w wysokości 20 tys. zł. Oprócz tego pieniądze na działania na kirkucie przekazało kilkoro potomków knyszyńskich Żydów.