Brama prowadząca do Pałacu Branickich ostatni raz była remontowana w latach 2009-2010. Teraz co prawda stan jej wnętrza jest dobry, ale wygląd elewacji pozostawia wiele do życzenia. Do naprawy są tynki postumentów, miejscowe ubytki w gzymsach, pilastrach i dekoracjach, pęknięcia w murze. Najgorzej przedstawia się brama w przyziemiu, gdzie tynk odpada płatami, a farba łuszczy się.
Aby wyremontować ponad 250-letni zabytek, najpierw konieczne są specjalistyczne badania. Te zostaną wykonane na zamówienie Zarządu Mienia Komunalnego w Białymstoku (brama, tak jak cały ogród, jest własnością miasta).
Badania mają określić stan zawilgocenia murów i zasolenia tynków. Najważniejsze jest wskazanie sposobu, w jaki może być zlikwidowana przyczyna degradacji elewacji. Ocenę mają też przejść elementy drewniane wieży zegarowej.
Wybrana w przetargu firma ma przeprowadzić stosowne badania, potem wykonać projekt budowlany i uzyskać potrzebne pozwolenia. Wszystkie te prace nie powinny potrwać dłużej niż 3 miesiące. W 2016 r. ZMK zamierza zająć się już remontem.
Planuje się, że brama przejdzie gruntowny remont w strefie cokołu a cały obiekt będzie pomalowany. Wszystkie prace będą prowadzone pod nadzorem wojewódzkiego konserwatora zabytków. Ten już opracował dla nich wytyczne. Zaleca naprawę tynków z użyciem poprzednio stosowanych materiałów. Dopuszcza też wykonanie izolacji poziomej oraz obłożenie cokołu płytami z piaskowca. Brama ma pozostać w takiej kolorystyce, jak obecnie.
Brama Wielka powstała prawdopodobnie w 1758 r. wg projektu J. H. Klemma. Wieńczy ją gryf (pierwotnie był drewniany) trzymający w szponach tarczę z inicjałami Branickiego, znajdują się na niej też rzeźby geniuszy - opiekuńczych bóstw. Brama gruntowne remonty przeszła w 1828 r., potem w latach 50. i 70. XX w. Od 1977 r. jest wpisana do rejestru zabytków. Od kilku lat działa w niej informacja turystyczna. Sporadycznie, np. w trakcie Nocy Muzeów, można wejść na jej piętro, gdzie znajduje się mechanizm zegara.
ewelina.s@bialystokonline.pl
