Wystawa „Lalki polskie – lalki świata”

Zapraszamy na otwarcie wystawy „Lalki polskie – lalki świata”

Zbiory na wystawę pochodzą z Fundacji „Cepelia” Polska Sztuka i Rękodzieło w Warszawie. Prezentowana wystawa składa się z dwóch głównych części. Pierwsza z nich przedstawia lalki polskie w strojach regionalnych i historycznych, druga – lalki z ponad dwudziestu krajów świata, ofiarowane przez uczestników dziesięciu edycji Międzynarodowego Biennale Lalek Regionalnych.

Wstęp wolny!

Od czasów najdawniejszych, od najstarszych śladów ludzkiej cywilizacji lalka towarzyszy człowiekowi i jego kulturze. To od lalki będącej odwzorowaniem wizerunku ludzkiego rozpoczyna się edukacja dziecka. Lalka zabawka wprowadza w życie rodzinne i społeczne, przysposabiając do przyszłych ról jakie przyjdzie pełnić w życiu dorosłym. Dziewczynki bawiąc się przygotowują się do roli kobiety i matki, chłopcy przy pomocy figurek wojowników, żołnierzyków, wyobrażeń zwierząt także szykują się do przyszłych ról życiowych - myśliwego, głowy rodziny i jej obrońcy.
Wielu badaczy przyjmuje, że pierwotną funkcją lalek były praktyki magiczne. Zabiegi wykonywane przy użyciu wyobrażeń zwierzęcych zapewnić miały pomyślność w łowach i przebłaganie duszy upolowanego zwierzęcia. Figurka wyobrażająca postać ludzką, często wzbogacona takimi elementami jak włosy czy paznokcie była używana do praktyk, które miały spowodować czyjąś śmierć czy chorobę, magiczny sposób wywierania pomsty znany jest u wielu ludów wszystkich kontynentów. Ale także służyła figurka w magii płodności.
Właśnie towarzyszenie lalki niektórym obrzędom m.in weselnym, wskazuje, że jest ona symbolem płodności. Zwyczaj ten przetrwał do czasów współczesnych - choć w zmienionej formie; powszechne jest sadzanie przystrojonej lalki - na masce samochodu, którym jadą nowożeńcy.
Lalki były i są pomocne w religijnej edukacji dzieci, w przygotowaniu do nauki zasad wiary i pewnych zachowań religijnych - postaci z szopek bożonarodzeniowych, z ołtarzyków, figurki wyobrażające anioły, zakonnice, księży spełniały tę rolę. Zapewne jasełkowe postaci, szopkowe figurki odzwierciedlały strój regionalny lub jakieś jego elementy.
Pierwotnie przedmiot kultu, czasami uwielbienia, atrybut praktyk magicznych, z czasem zmieniła lalka swoją funkcję stając się marionetką, potem lalką modelką, prezentującą style i tendencje aktualnie panującej mody.
Cechą wspólną wszystkich lalek ludowych jest ich dekoracyjny charakter. Lalki ludowe nie służą bowiem zabawie lecz pełnią przede wszystkim rolę eksponatów i pamiątek. Wykonane są z niezwykłą precyzją i dbałością o najdrobniejszy szczegół stroju, zdobnictwa poszczególnych elementów, odpowiedni krój i kolorystykę. Ponadto, troska o detale widoczna jest w sposobie wykonania przedmiotów towarzyszących lalkom, zwłaszcza w przedstawieniach zachowań obrzędowych, tańców lub związanych z wykonywaniem podstawowych zajęć, np. przędzenia czy wyplatania koszy. Wierność tradycjom i precyzja wykonania czyni lalki ludowe znakomitym prezentem, symbolem danego kraju czy grupy etnicznej, który można znaleźć w wielu domach w roli elementu dekoracji wnętrza .Prezentem ofiarowywanym nie tylko rodzinie i przyjaciołom lecz także głowom państw podczas oficjalnych wizyt.
Lalki w strojach regionalnych to forma upowszechniania folkloru, popularyzacja dorobku rękodzieła ludowego, to także wyraz sentymentu do stroju ludowego , będącego -symbolem ojczyzny, to przywołanie tradycji.
Lalki regionalne są prezentowane jako pojedyncze figurki, pary bądź wielopostaciowe sceny rodzajowe. Drobiazgowość wypracowania ubioru zależy od wielkości lalki, duże są ubierane w wierną miniaturę stroju regionalnego, tkanina jest dobierana z zachowaniem proporcji wzoru autentycznej tkaniny odzieżowej, elementy stroju są ręcznie haftowane, drobniejsze figurki są przystrojone w strój mniej wierny, jednak zachowujący styl danego regionu.
Prezentowana wystawa lalki Polskie –Lalki świata składa się z dwóch części. Pierwsza z nich przedstawia polskie lalki w strojach regionalnych i historycznych, druga natomiast lalki z ponad dwudziestu krajów świata, ofiarowane przez uczestników dziesięciu edycji Międzynarodowego Biennale Lalek Regionalnych organizowanego w latach 1974 – 2000. Celem Biennale było upowszechnienie wiedzy o tradycjach, folklorze i obyczajach innych krajów, a także wymiana doświadczeń służących zachowaniu tradycji - w zakresie kultywowania istniejących form plastyki ludowej i reaktywowania form zanikających. W dziesięciu edycjach Biennale uczestniczyło 45państw z sześciu kontynentów reprezentowanych przez blisko 220 wystawców i ponad 3500 prac. Lalki są własnością Fundacji „Cepelia” Polska sztuka i Rękodzieło w Warszawie, która organizując podobne wystawy pragnie popularyzować bogactwo folkloru i rękodzieła krajów świata i Polski.
Celem wystawy jest prezentacja ogromnego zróżnicowania kultury polskiej wynikającego z wielowiekowej tradycji, z oddziaływania różnych wzorów kulturowych, ze specyfiki regionalnej, pokazanie niezwykłych umiejętności, które jeszcze w wielu regionach Polski są kontynuowane i zgodne z lokalnym przekazem .Prezentowane na wystawie lalki w strojach regionalnych wykonywane są z wielu powodów. Twórcy wytwarzają je by zachować kulturę i tradycję swoich państw. W niektórych krajach lalki służą do celów edukacyjnych i religijnych .Lalki w strojach grup etnicznych, regionalnych i narodowych stały się popularne wraz z rozwojem turystyki, gdy zaczęto je przywozić z podróży dla zachowania w pamięci specyfiki i piękna odwiedzanych miejsc i państw.
Mamy nadzieję, że obejrzenie barwnych figurek nie będzie wyłącznie wrażeniem estetycznym , pragniemy aby był to również klucz do poznania i zrozumienia innych kultur, ale także własnego dziedzictwa.