U źródeł kultury - koncert symfoniczny w OiFP

Piątkowy koncert symfoniczny w Operze i Filharmonii Podlaskiej przywoła zapisane w nutach legendy, bajki, mity i modlitwy, przenosząc słuchaczy do muzycznych, literackich i duchowych źródeł kultury.

„Noc na Łysej Górze” to nie tylko mroczna tematyka, ale i tajemnicza historia... bo na partyturze widnieje data pięć lat późniejsza niż rok śmierci kompozytora. Musorgski nie dokończył dzieła, zostawiając wiele autorskich wersji – to jego przyjaciel Mikołaj Rimski-Korsakow złożył je w całość, tworząc tym samym jeden z najsłynniejszych utworów na świecie. Jak „Łysa Góra” łączy ziemskie i nieziemskie, tak robi to koncert wiolonczelowy Piotra Mossa: „Prières” (Modlitwy). To jeden z ciekawszych polskich koncertów wiolonczelowych, którego premiery w 2005 roku dokonał właśnie znakomity Tomasz Strahl.
– Twórczość Piotra Mossa wymyka się klasyfikacji, może dlatego, że wyrasta z wielu źródeł – pisze Magdalena Gajl w programie koncertu. – Źródła te odkrywał Moss podczas studiów akademickich i prywatnych u Grażyny Bacewicz i Nadii Boulanger (kultywujących tradycyjne techniki kompozytorskie), Piotra Perkowskiego (polskiego postimpresjonisty), Krzysztofa Pendereckiego (mistrza w odkrywaniu quasi-elektronicznych barw za pośrednictwem tradycyjnych instrumentów, rzeźbiącego z dźwięków chmury brzmieniowe nie z tego świata). Te różnorodne kierunki rozwoju, którymi podążał polski kompozytor, złożyły się na wykształcenie indywidualnego języka Piotra Mossa, którym przemawia on także o sprawach ostatecznych, sugerowanych tytułami religijnymi.

Dodajmy, że kompozytor będzie gościem OiFP podczas piątkowego wykonania swojego utworu.
Drugą część koncertu zdominują bajkowo-legendarne inspiracje: suita orkiestrowa „Moja matka gęś” Maurice’a Ravela na bazie „Bajek Babci Gąski” Charles’a Perraulta i oparty na folklorze saksońskim o Dylu Sowizdrzale poemat symfoniczny Richarda Straussa.

Miejsce: Sala koncertowa, ul. Podleśna 2
Godz. 19.00

BAJKI, LEGENDY, DIABŁY I MODLITWY

Program:

MODEST MUSORGSKI
(1839–1881)
Fantazja symfoniczna „Noc na Łysej Górze”

PIOTR MOSS
(ur. 1949)
„Prières” – II Koncert
na wiolonczelę i orkiestrę

Adagio. Allegretto
Adagio
Allegro

MAURICE RAVEL
(1875–1937)
Suita „Moja matka gęś”

1. Pawana Śpiącej Królewny
2. Tomcio Paluch
3. Brzydulka, Cesarzowa Pagód
4. Rozmowy Pięknotki z Potworem
5. Zaczarowany ogród

RICHARD STRAUSS
(1864–1949)
Poemat symfoniczny „Dyl Sowizdrzał”

Wykonawcy:

Orkiestra Opery i Filharmonii Podlaskiej
Marek Pijarowski – dyrygent
Tomasz Strahl – wiolonczela

PIOTR MOSS
Absolwent podstawowej i średniej szkoły muzycznej w Toruniu i Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Warszawie w klasie P. Perkowskiego (pracował również pod kierunkiem G. Bacewicz i K. Pendereckiego). Po studiach kompozytorskich wyjechał do Francji, gdzie doskonalił swój warsztat pod kierunkiem N. Boulanger. Jego twórczość jest bardzo bogata i różnorodna. W katalogu kompozytora obok wielkich dzieł wokalno-instrumentalnych, koncertów czy utworów kameralnych znaleźć można muzykę przeznaczoną dla radia, teatru, filmu i telewizji. Laureat licznych konkursów kompozytorskich, zarówno w kraju, jak i za granicą. W 2000 r. został mianowany przez francuskiego Ministra Kultury Kawalerem Orderu Literatury i Sztuki (Chevalier dans l’Ordre des Arts et des Lettres), w 2007 r. otrzymał nagrodę francuskiej Académie des Beaux Arts, a w 2009 r. z okazji 60. rocznicy urodzin i 40-lecia pracy artystycznej otrzymał nagrodę specjalną Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jest także odznaczony medalem „Zasłużony dla Kultury Polskiej”. W 2016 r. otrzymał kolejne odznaczenie państwowe: Officier dans l’Ordre des Arts et des Lettres. Kompozytor jest także laureatem nagród radiowych: Złoty Mikrofon, Grand Prix festiwalu „Dwa Teatry” za muzykę do „Hamleta”, nagroda za muzykę do „Śmierci w Wenecji” i honorowy „Wielki Splendor” za całokształt twórczości dla Teatru Polskiego Radia. W 2019 r. na festiwalu „Dwa Teatry” otrzymał nagrodę za muzykę do „Lata” T. Rittnera (spektaklu TVP), a także Doroczną Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

MAREK PIJAROWSKI
Urodzony w 1951 r. we Wrocławiu. Podczas nauki w Liceum Muzycznym opanował grę na kilku instrumentach, m.in. fortepianie (jako główny), skrzypcach, oboju i organach. Studia dyrygenckie (dyplom z wyróżnieniem) odbył we wrocławskiej Akademii Muzycznej im. K. Lipińskiego u T. Strugały i uzupełniał je w latach 1971–1973 podczas Międzynarodowych Kursów Muzycznych w Weimarze, pracując pod kierunkiem znakomitego dyrygenta łotewskiego A. Jansonsa. W 1977 r. uzyskał stypendium rządu austriackiego i przez 9 miesięcy przebywał w Wiedniu doskonaląc swe umiejętności u prof. C. Österreichera w słynnej Hochschule für Musik und Darstellende Kunst. W tym czasie miał okazję bezpośrednio zetknąć się ze sztuką dyrygencką i osobiście poznać takich mistrzów batuty, jak H. von Karajan, L. Bernstein, Z. Mehta, G. Solti czy C. Abbado. Pracę etatową rozpoczął w 1974 r. jako asystent dyrygenta Filharmonii Wrocławskiej. W tym samym roku w grudniu wziął udział w Ogólnopolskim Konkursie Dyrygenckim w Katowicach, na którym (będąc najmłodszym uczestnikiem) zdobył I nagrodę oraz specjalną nagrodę orkiestry Filharmonii Śląskiej. Sukces ten zaowocował licznymi zaproszeniami, m.in. do Filharmonii Narodowej i WOSPR-u. W 1975 r. otrzymał stanowisko II dyrygenta, a w 1980 r. został powołany na stanowisko dyrektora naczelnego i artystycznego Filharmonii Wrocławskiej, którą to placówką kierował do 2002 r. Współpracował również z Orkiestrą Filharmonii Krakowskiej oraz z Orkiestrą Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy jako główny dyrygent tych zespołów. W latach 2002–2005 był dyrektorem artystycznym Filharmonii im. A. Rubinsteina w Łodzi. Od 2007 r. pełni funkcję I dyrygenta – Szefa Orkiestry Symfonicznej Filharmonii im. T. Szeligowskiego w Poznaniu. Od ponad 40 lat nieprzerwanie prowadzi ożywioną działalność dyrygencką, koncertując ze wszystkimi orkiestrami filharmonicznymi i radiowymi w Polsce. Wielokrotnie prowadził również koncerty ze znakomitymi polskimi zespołami poza granicami kraju, m. in. z Filharmonią Narodową (Niemcy), NOSPR-em (Hiszpania, Paryż), Filharmonią Krakowską (Francja), Sinfonią Varsovią (Hiszpania), Filharmonią Łódzką (Włochy, Hiszpania) oraz szereg tournée z Filharmonią Wrocławską (Hiszpania, Francja, Włochy, Niemcy, Holandia). Dokonał wielu archiwalnych nagrań dla potrzeb Polskiego Radia. Był stałym dyrygentem Eastern Music Festival w Greensboro oraz Texas Music Festival w Houston. Współpracuje obecnie ściśle z Orkiestrą Prezydencką w Ankarze. Jego sztukę dyrygencką mogli obserwować melomani w większości krajów europejskich, a także w Egipcie, Izraelu, Kanadzie, Chinach, USA , Meksyku i Korei Płd. W latach 1980–2000 pełnił funkcję dyrektora artystycznego Festiwalu Polskiej Muzyki Współczesnej we Wrocławiu. W latach 1986–1987 był również dyrektorem artystycznym Międzynarodowego Festiwalu Chopinowskiego w Dusznikach. Od wielu lat związany jest z Akademią Muzyczną im. K. Lipińskiego we Wrocławiu, w której pełnił funkcję prorektora, obecnie prowadzi klasę dyrygentury oraz sprawuje funkcję kierownika Katedry Dyrygentury. W październiku 2006 r. objął również stanowisko profesora dyrygentury w warszawskiej Akademii Muzycznej im. F. Chopina (obecnie Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina). Jego absolwenci są laureatami krajowych i zagranicznych konkursów dyrygenckich. Był recenzentem w postępowaniach o nadanie tytułu doktora honoris causa wybitnym mistrzom batuty, m.in T. Strugale, G. Chmurze, S. Skrowaczewskiemu, H. Rillingowi, N. Marrinerowi i K. Masurowi. Wielokrotnie pełnił funkcję przewodniczącego Jury Międzynarodowego Konkursu Młodych Dyrygentów im. W. Lutosławskiego w Białymstoku. Jest również jurorem Międzynarodowego Konkursu Dyrygenckiego im. G. Fitelberga w Katowicach. W 1997 r. z rąk Prezydenta RP otrzymał tytuł profesora sztuki muzycznej. Odznaczony m. in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz złotym medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

TOMASZ STRAHL
Absolwent Akademii Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie w klasie wiolonczeli prof. K.Michalika (1989). Jako stypendysta Rządu Austriackiego odbył roczne studium podyplomowe w Hochschule für Musik und Darstellende Kunst w Wiedniu u T. Kühne. Studiował również kameralistykę u wybitnego skrzypka K. Jakowicza, z którym występuje od wielu lat. Laureat konkursów ogólnopolskich (Poznań, Warszawa) i międzynarodowych, m.in. I nagrody na V Międzynarodowym Konkursie Muzycznym im. N. Zabalety w San Sebastián w Hiszpanii (1991). Stypendysta Polsko-Japońskiej Fundacji JESC w 1994 r. Współpracował z wybitnymi dyrygentami (M.J. Błaszczyk, A. Boreyko, Ł. Borowicz, T. Bugaj, K. Bumann, M. Caldi, H. Czyż, Ph. Entremont, P. Fiugajski, J.M. Florêncio, C. Grabowski, B. Jarmołowicz, M. Klauza, J. Kosek, J. Krenz, J. Maksymiuk, W. Michniewski, M. Nałęcz--Niesiołowski, K. Penderecki, M. Pijarowski, P. Przytocki, W. Rodek, J. Rogala, Z. Rychert, J. Salwarowski, T. Strugała, J. Swoboda, T. Wojciechowski, M. Wolińska, S.A. Wróblewski, R. Zimak, M. Żółtowski), orkiestrami (Concerto Avenna, Filharmonią Sofijską, Orquestra Sinfônica Municipal de São Paulo, Polską Orkiestrą Kameralną, Polską Orkiestrą Radiową, NOSPR, Sinfoniettą Cracovią, Sinfonią Varsovią oraz z niemal wszystkimi orkiestrami filharmonicznymi w Polsce, z Orkiestrą Filharmonii Narodowej na czele), solistami i kameralistami(Kwartetem Wilanów, Prima Vista, Kwartetem Śląskim). Grał m.in. w Schauspielhaus (Berlin), Brucknersaal (Linz), St John’s Smith Square (Londyn), Performing Arts Center (Tel Awiw), Toppan Hall (Tokio), L’Auditori (Barcelona), Sali im. M. Glinki (Peterburg), Sali Moniuszki Teatru Wielkiego w Warszawie oraz Filharmonii Narodowej. Odbył tournée po Japonii, Kanadzie, Hiszpanii (z Filharmonią Śląską). Wraz z K. Jabłońskim, z którym tworzy Chopin Duo, wziął udział w przedstawieniu „Fortepianissimo”, prezentowanym w Teatrze Wielkim w Warszawie. Gość festiwali Warszawska Jesień, Warszawskie Spotkania Muzyczne, Muzyka w Starym Krakowie, Bravo Maestro w Kąśnej Dolnej, Festiwal w Łańcucie, Chopin à Paris, ponadto festiwali w Guadix (Hiszpania), Caracas, Busku-Zdroju, Dusznikach-Zdroju, Antoninie, Słupsku, Kamieniu Pomorskim, Bydgoszczy. Wykonał Koncert wiolonczelowy W. Lutosławskiego w obecności kompozytora pod dyrekcją M.J. Błaszczyka (1993). Zaprezentował polskie prawykonanie II Koncertu wiolonczelowego P. Mossa na festiwalu Prawykonania (2005) z NOSPR, z którą w 2006 r. zarejestrował odnaleziony Koncert Z. Stojowskiego. W 2007 r. wraz z K. Jabłońskim i K.A. Kulką zarejestrował komplet dzieł kameralnych F. Chopina dla wytwórni BeArTon, a w 2012 r. wziął udział w europejskiej promocji Wydania Narodowego Dzieł F. Chopina, występując z tej okazji na koncertach w Wiedniu, Rzymie i Genewie. Oddany propagator Koncertu wiolonczelowego S. Moryty. Dokonał wielu nagrań archiwalnych dla Polskiego Radia i Telewizji Polskiej oraz CBC Radio w Kanadzie, nagrywał dla Pony Canyon, CD Accord, Pavane Records, Gema Stereo, Polmusic, Acte Préalable oraz Sony Classics. Był trzykrotnie nominowany do nagrody Fryderyk, a w 2003 i 2019 r. został jej laureatem. W 2001 r. otrzymał z rąk Prezydenta RP tytuł profesora. Pedagog Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina, dziekan Wydziału Instrumentalnego w kadencjach 2012–2016 i 2016–2020. Prowadzi kursy mistrzowskie w Polsce, Holandii, Finlandii, Niemczech, Japonii i Ameryce Południowej (w 2005 r. wygłosił cykl wykładów i wykonał kilka koncertów podczas prestiżowej Międzynarodowej Akademii Letniej „Wien, Prag, Budapest”). Laureat Złotego Krzyża Zasługi (2002), nagrody I st. Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za osiągnięcia artystyczne i dydaktyczne (2009), Srebrnego Medalu „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” oraz Krzyża Kawalerskiego Orderu Odrodzenia Polski (2010). W ramach jubileuszowego Roku Chopinowskiego koncertował w Petersburgu podczas festiwalu Nafplion w Grecji i w Konzertverein w Ingoldstadt, a z K. Jabłońskim wykonał recital przed Jej Wysokością Królową Danii Małgorzatą II. W 2010 r. został wybrany do Rady Akademii Fonograficznej „Fryderyk”. Gra na instrumencie wykonanym przez Leopolda Widhalma w 1778 r. w Norymberdze.

Patronat medialny
Portal Miejski BiałystokOnline