Przezwyciężając chaos - Sergey Kiryuschenko, Maxim Tyminko, Alexey Lunev, Andrey Savitsky

Przezwyciężając chaos - Sergey Kiryuschenko, Maxim Tyminko, Alexey Lunev, Andrey Savitsky (wystawa w ramach Festiwalu Wschód Kultury / Inny Wymiar).

Otwarcie 2 września 2016 r. o godz. 18.00
Kurator: Lena Prents
Miejsce: Galeria Arsenał elektrownia, ul. Elektryczna 13
Artyści: Sergey Kiryuschenko, Anna Sokolova, Maxim Tyminko, Andrei Savit

Osią wystawy jest postać Sergeya Kiryuschenko artysty, kuratora i profesora Akademii Sztuki który udostępnił swoją pracownię młodszym kolegom tworząc miejsce aktywności artystycznej i debaty.

Obszarem ich zainteresowań pozostawało badanie nowych perspektyw dla abstrakcji, a przez jej pryzmat odniesień do redukcji w miejskich środowiskach architektonicznych. Wystawa pokazuje wyjątkowość zjawiska kulturowego, które dorastało na Białorusi wokół pracowni Kiryuschenki, prezentując niektórych z artystów, którzy w tym środowisku dojrzewali.

Wystawami „Przezwyciężając chaos” (Sergey Kiryuschenko, Alexei Lunev, Andrei Savitsky, Maxim Tyminko) oraz „Praktyki podporządkowania” (Sergey Shabohin) białoruska sztuka powraca do przestrzeni białostockiej Galerii Arsenał. Zeszłoroczny projekt kuratorski Sergeya Kiryuschenki i Sergeya Shabohina „ZBIÓR (ZBOR). Konstruowanie archiwum” dawał ogólny ogląd sztuki współczesnej Białorusi. Tym razem w elektrowni zamiast szerokiej panoramy dostajemy zbliżenie na poszukiwania indywidualne.

Wystawa „Przezwyciężając chaos” pokazuje prace artystów, na których praktykę składa się obrazowanie bezprzedmiotowe oraz unikanie jednoznacznych i jedynych definicji. Badają oni nowe perspektywy odziedziczone po abstrakcji i minimalistycznych, zredukowanych środkach wyrazu w sztukach wizualnych.

Prezentowane prace opierają się na walorach wizualnych, które bezpośrednio wpływają na percepcję widza. Wspólna dla wszystkich jest ścisła regularność (lub podporządkowanie logice) na etapie tworzenia, pozorna prostota i przejrzystość środków, estetyka form elementarnych. Ich przesłaniem jest rozpatrywanie dzieła sztuki przede wszystkim jako sztuki. Jest ono otwarte na interakcje, lecz całkowicie przeciwstawia się instrumentalizacji przez jakąkolwiek ideologię.

W związku z tym autoreferencyjne krążenie wokół rozwiązania problemów czysto estetycznych i formalnych nie jest cechą tych artystów. Ich twórczość ucieleśnia intelektualne i emocjonalne rozumienie własnej roli jako twórców obrazów. Przez pryzmat abstrakcji i redukcji wyrażają swój stosunek do rzeczywistości, włączają nawiązania do środowiska miejskiego i architektonicznego. „Przezwyciężając chaos” odzwierciedla stałe ludzkie pragnienie uporządkowania świata, a zarazem ucieczkę od jego twardych struktur organizujących.

Wystawa zbudowana jest wokół obrazów Sergeya Kiryuschenki (ur. 1951). Artysta kształcił się w Białoruskiej Państwowej Akademii Sztuki w Mińsku, która do tej pory szczyci się swoim przywiązaniem do tradycji akademickich. Kiryuschenko przeszedł w swojej twórczości intuicyjny, lecz konsekwentny szlak od realizmu i figuratywności do abstrakcji i bezprzedmiotowości. Był zainteresowany dziedzictwem modernizmu, mechanizmami percepcji sztuki i jej interakcją z przestrzenią. Modułowa krata, która stała się niepowtarzalną cechą Kiryuschenki, łatwo rozpoznawalnym stylem twórczym, uwolniła go od mimetycznego napięcia i pozwoliła na wieloznaczność. A istota samej kraty – jej dynamika i beznamiętność, ograniczenia i horyzonty, obietnice i omamienia, retoryka i milczenie – oraz otwartość jej twórcy na dialog z dziełami artystów o podobnych poglądach tworzą za każdym razem wyjątkową sytuację przestrzenną.

Obraz Kiryuschenki stanowi na wystawie tło dla wideo Andreia Savitskiego Czarne struktury (2016). Wzajemne oddziaływanie różnych mediów umożliwia wyrafinowaną przewrotną grę. Jej modułową sieć tworzy „uczłowieczone” podłoże malarskie, a nie obraz komputerowy. Za to jej komórki zapełniają się przedstawieniami pochodzenia technologicznego, a nie malarskiego. Savitsky (ur. 1971), którego uwagę zawsze przyciągało wykorzystanie w sztuce najnowszych technologii, kreuje efekty odrzucenia, co prowadzi do zamieszania w ustalonych wzorcach percepcji odbiorców.

Maxim Tyminko (ur. 1972) jest znany ze swoich monumentalnych, technicznie złożonych filmów i projektów multimedialnych . W jego wielokanałowej instalacji wideo 939 Picture Elements (2014–2016) krata rozpada się i ponownie składa z setek kolorowych prostokątów. Być może jest to wzorzec, który zawiera klucz do rozwiązania dowolnego powracającego problemu. Jednak coś każe nam myśleć – najprawdopodobniej stopniowe pojawianie się figury samego artysty, który redukuje dysonans , tworząc jednolite w kolorze pola – że mamy do czynienia z ironicznym komentarzem na temat banalnej chęci uporządkowania świata.

Obiekty zoomorficzne Alexeia Luneva (ur. 1971) mogą posłużyć do analizy zjawiska powtarzania, które także stanowi konstytutywny element kraty. Choć obiekty te można ogólnie określić jako zmultiplikowane, nie pochodzą one z seryjnej produkcji fabrycznej. Każdy został wykonany ręcznie przez artystę. Søren Kierkegaard nazywał powtórzenie monotonnym i jednostajnym porządkiem, które ponoć ma w sobie więcej mocy uspokajania i rozpraszania niż nastrojowa zabawa. Powtórzenie ratuje od melancholii, wypełnia pauzę w ruchu. Poddając się rytmice Obiektów zoomorficznych, ułożonych w niekończący się ciąg, widz zatraca wzrok, zapętla się myślowo i przekracza fizycznie upływ czasu.

Chociaż w sztuce białoruskiej początku XX wieku silnie zaznaczyło się obrazowanie bezprzedmiotowe, związki z nim zaginęły w czasach sowieckich. Zwrot Kiryuschenki do srogiego, geometrycznego minimalizmu doprowadził jego twórczość do poważnej sprzeczności z tradycyjnym kontekstem artystycznym Białorusi. Ponieważ wielu artystów jego pokolenia nie wykazywało zainteresowania praktykami sztuki współczesnej, gośćmi, wspólnikami i oponentami Kiryuschenki stali się artyści o 20–30 lat młodsi od niego. Kiryuschenko i jego pracownia w Mińsku, wokół której zebrał się krąg zainteresowanych artystów i kuratorów, stali się fenomenem kultury miejskiej i życia artystycznego. Do tego zjawiska odnoszą się zarówno projekty zbiorowe, w których realizacji artysta uczestniczył bezpośrednio, jak indywidualne, które pojawiły się być może dzięki temu, że kiedyś w odpowiednim momencie w tym środowisku padło kluczowe słowo, którego właśnie brakowało, aby zakończyć formułowanie własnej idei. Niewidzialnymi dla widza sieciami wzajemnych twórczych relacji oplecione są wszystkie prace na wystawach „Przezwyciężając chaos” i „Praktyki podporządkowania”, chociaż prezentowane w nich podejścia artystyczne są odmienne.

Lena Prents

W dniach 1-4 września (Festiwal Wschód Kultury/ Inny Wymiar) - wstęp na wystawę jest bezpłatny.

Patronat medialny
Portal Miejski BiałystokOnline