Nadzieja radykalna. Etyka w obliczu spustoszenia kulturowego. - dyskusja.

Kwartalnik KRONOS i Koło Naukowe Filozofów UwB zaprasza na dyskusję wokół książki Jonathana Leara Nadzieja radykalna. Etyka w obliczu spustoszenia kulturowego.

W spotkaniu wezmą udział: Marcin Rychter, Piotr Nowak, Mikołaj Wiśniewski i Krzysztof Rosiński.

Jonathan Lear jest filozofem, profesorem w Committee on Social Thought na Uniwersytecie w Chicago i, co ma dla omawianej tutaj książki kapitalne znaczenie, praktykującym psychoanalitykiem. Jego "Nadzieja radykalna" odpowiada bowiem na trzy zasadnicze pytania: (1) jak żyć w świecie, który nagle stracił jakikolwiek sens; (2) czy w takim świecie możliwa jest jeszcze nadzieja; a jeśli tak, to (3) w jakim języku można starać się ją wyrazić? Powiedziałbym zatem, że „Nadzieja radykalna” to swego rodzaju podręcznik pierwszej pomocy po upadku znanego nam świata – takie odniosłem wrażenie po jej lekturze – pisze we wstępie do książki Piotr Nowak.
W swoich badaniach Lear opiera się na ustnej relacji wodza Wron spisanej przez Franka B. Lindermana. Wiele Przewag (bo takie imię nosił wódz) wypowiada myśl, która posłużyła Learowi za punkt wyjścia jego opowieści: „Odkąd odeszły bizony, serca moich ludzi upadły na ziemię i nikt już ich nie podniósł. Później nic już się nie wydarzyło”. Co to znaczy, że nic się nie wydarzyło? – pyta Lear.
Ci, którym przyszło żyć w nowej rzeczywistości, żyli w totalnej dezorientacji. Można powiedzieć, że w ich obecności, na ich oczach rozpadały się pojęcia spajające do tej pory kulturę Indian w sensowną całość. Spustoszenie, które dotknęło rzeczywistość plemion indiańskich, przypomina pod wieloma względami współczesną kulturę nadżartą przez nihilizm.
Gdy bizony odeszły – to słowa Dwóch Onuc – Wrony już „tylko żyły”. Ten swoisty „koniec czasu” może – zdaniem Leara – przytrafić się w każdej chwili – dosłownie – każdemu.
Myślenie w „czasie marnym” zmienia się w bezmyślność, uniwersytet – w zakład produkcyjny, żywe, pulsujące aglomeracje nagle pustoszeją i obumierają, praca i walka tracą sens, zmieniając się w jałowy odpoczynek i bezrobocie. Drogę wyjścia z egzystencjalnego impasu – to jedna z piękniejszych intuicji zawartych w tej książce – może odnaleźć poeta, który nada zagładzie jego plemienia zupełnie nowy sens.
Przez »poetę« rozumiem tu – w najszerszym sensie – kogoś, kto potrafi stworzyć przestrzeń pełną znaczeń. Możliwość pojawienia się takiego poety oznacza możliwość zaistnienia nowego pola możliwości. Nikt nie jest w stanie wykluczyć takiej możliwości. Mówiąc krócej, bez poety dożywa się życie bez refleksji, w całkowitej pustce, w oderwaniu od własnej pamięci.
Nadzieja radykalna rodzi się zatem w okolicznościach, w których spodziewamy się szczęśliwego zakończenia, ale nie wiemy, skąd miałoby ono nadejść.
Nadzieja ta nie występuje w związku z tanim optymizmem ideologii społecznych, ponieważ ratunek może tak samo nadejść, jak i nie nadejść. W pewnym sensie wytwarza nowy typ męstwa podejmującego ryzyko w sytuacji, w której zupełnie nie wiadomo, co należy robić, gdy każdy wybór może okazać się wyborem tragicznym. Jest to model męstwa słabego, osadzonego na ruinach minionego świata i świadomości przegranej. Nadzieja radykalna tym więc różni się od nadziei zwykłej, że jest nadzieją pustą, całkowicie ogołoconą z treści, słabą i niekonkretną, że jest nadzieją nieukierunkowaną, nadzieją „na nic”. To wszystko czyni ją radykalną, co sprawia, że jest ona nakierowana na przyszłe dobro, które przekracza aktualną zdolność zrozumienia tego, czym dobro to mogłoby być.

Marcin Rychter – autor polskiego przekładu „Nadziei radykalnej” J. Leara, filozof. Zakład Filozofii Kultury Uniwersytetu Warszawskiego. Obszary badań: metafizyka nieanalityczna, ontologia dzieła sztuki, filozofia muzyki, nihilizm, filozofia kultury, neomarksizm, postheideggeryzm, spekulatywny realizm. Członek redakcji kwartalnika „Kronos”.

Piotr Nowak - filozof, wydawca, autor wstępu do „Nadziei radykalnej” J. Leara. Adiunkt w Katedrze Filozofii na Uniwersytecie w Białymstoku, autor książki "Ontologia sukcesu. Esej przy filozofii Alexandre'a Koje`ve'a". W 2010 roku ukazała się pod jego i Mikołaja Wiśniewskiego redakcją "Historia filozofii politycznej" Leo Straussa i Josepha Cropseya. Zastępca redaktora naczelnego kwartalnika "Kronos".

Mikołaj Wisniewski – anglista, filozof, zajmuje się literaturą i historią USA. Autor m.in.: „Zamieszkać w domku Barbie: Wielki Gatsby F. Scotta Fitzgeralda" oraz „Sztuczki, sztuczki, sztuczki, czyli Blady Ogień Vladimira Nabokova". Członek redakcji kwartalnika „Kronos”.

Krzysztof Rosiński – filozof, redaktor polskiego wydania „Nadziei radykalnej” J. Leara, sekretarz redakcji kwartalnika „Kronos”.

Godzina: 19.00

Wstęp wolny.

Zapraszamy!