Koncert symfoniczny "Strony świata"

21 czerwca Opera i Filharmonia Podlaska zaprasza na koncert symfoniczny z muzyką dwóch wielkich postaci międzywojnia: George’a Gershwina i Maurice’a Ravela, który przeniesie nas w gorące, ekspresyjne klimaty. Uwerturę kubańską i Koncert fortepianowy F-dur „króla jazzu” oraz Rapsodię hiszpańską i Bolero Ravela wykona Orkiestra Opery i Filharmonii Podlaskiej pod batutą Tomasza Tokarczyka, przy fortepianie jeden z najbardziej wszechstronnych pianistów polskich – Paweł Kowalski.

Na twórczość George’a Gershwina wpływ wywarła muzyka afroamerykańska, którą – wyprzedzając swoje czasy – zaprosił do sal teatralnych i koncertowych. Nie bał się eksperymentować. Pomimo krytyki, wprowadzał do muzyki symfonicznej elementy jazzu. „Uwertura kubańska Gershwina to pocztówka z wakacji w Hawanie na Kubie, gdzie kompozytor przebywał w 1932 roku. Utwór pulsuje tanecznymi karaibskimi rytmami, a kubańskiego charakteru dodają mu marakasy, bongosy, claves i guiro, niemal przez cały czas trwania kompozycji wybijające ostinatowy rytm. Z kolei część pierwsza Koncertu fortepianowego F-dur – jak pisze sam kompozytor – oparta jest na rytmie charlestona. Jest szybka i pulsująca; przedstawia młodego, pełnego entuzjazmu ducha amerykańskiego życia. Rozpoczyna ją rytmiczny motyw poddany przez kotły, a podtrzymywany przez inne instrumenty perkusyjne – oraz charlestonowy temat wprowadzony przez fagot, rogi, klarnet i altówki. Później drugi temat wprowadzony jest przez fortepian. Część druga ma liryczną, nokturnową atmosferę, którą można porównać z nastrojem amerykańskich bluesów, ale tych o czystej formie, nie takich, jakie słyszymy zazwyczaj. Część trzecia nawiązuje swym stylem do pierwszej. Stanowi orgię rytmu; zaczyna się z pasją i – utrzymuje tę pasję do końca.

Ravel pochodził z kulturowo mieszanej rodziny: ojciec miał szwajcarskie pochodzenie, matka była Baskijką. Uwrażliwiło go to na kultury narodowe i regionalne. W jego twórczości odnaleźć można inspiracje muzyką hiszpańską, m.in. w Rapsodii hiszpańskiej czy Bolerze. Hipnotyczne, niezwykłe Bolero, skomponowane w 1928 r., to najczęściej wykonywany utwór muzyki klasycznej. Podobno co około 15 minut rozbrzmiewa gdzieś na świecie. Pomysł utworu oparty jest na rozwijaniu w formie prostych wariacji jednego 18-taktowego tematu melodyczno-rytmicznego granego przez różne instrumenty. Towarzyszy mu jednostajny rytm podany na werblu na początku utworu. Dynamika narasta przez włączanie w tkankę dzieła kolejnych instrumentów, które po odegraniu tematu solo przechodzą do akompaniamentu. Utwór kończy obsada 26 instrumentów. Skomponowany na zamówienie Idy Rubinstein, w założeniu był muzyką do widowiska baletowego w choreografii Bronisławy Niżyńskiej.

Sceniczna premiera Bolera odbyła się w Operze Paryskiej jesienią 1928roku. Wystawiony został jako taniec młodej Hiszpanki na stole pośrodku gospody, wśród siedzących przy winie wieśniaków, którzy początkowo nie zwracają na nią uwagi, ale w miarę narastania muzyki i coraz większej ekspresji tancerki podchodzą i stają wokół jak zaczarowani.

KONCERT STRONY ŚWIATA
Sala koncertowa ul. Podleśna 2

Godz.19.00

GEORGE GERSHWIN
(1898–1937)
Uwertura kubańska
Koncert fortepianowy F-dur
1 Allegro
2. Adagio – Andante con moto
3. Allegro agitato

MAURICE RAVEL
(1875–1937)
Rapsodia hiszpańska
1. Prélude à la nuit
2. Malagueña
3. Habanera
4. Feria
Bolero

Orkiestra Opery i Filharmonii Podlaskiej
Tomasz Tokarczyk – dyrygent
Paweł Kowalski – fortepian

TOMASZ TOKARCZYK
Absolwent Akademii Muzycznej w Krakowie w klasie dyrygentury prof. J. Katlewicza oraz w klasie skrzypiec prof. E. Szubry-Jargoń. W latach 2002–2014 był dyrygentem oraz kierownikiem muzycznym w Operze na Zamku w Szczecinie. Od 2004 r. związany z Operą Krakowską jako jej dyrygent i kierownik muzyczny. Poprowadził ponad 500 spektakli operowych i operetkowych, w tym sprawował kierownictwo muzyczne w ponad 20 z nich. Dla krakowskiej sceny przygotował premiery m.in. takich spektakli jak: „Cesarz Atlantydy” V. Ullmanna, „Madama Butterfly” i „Cyganeria” G. Pucciniego, „Baron cygański” J. Straussa, „Traviata”, „Trubadur” i „Requiem” G. Verdiego, „Ariadna na Naxos” R. Straussa, „Wesele Figara” W.A. Mozarta, „Carmina Burana” C. Orffa, „Miłość do trzech pomarańczy” S. Prokofiewa, „Mefistofeles” A. Boito, „Tannhäuser” R. Wagnera, „Opowieści Hoffmanna” J. Offenbacha, „Manru” I.J. Paderewskiego, a także w ramach Festiwalu K. Pendereckiego „Diabły z Loudun”. Dyryguje również wieloma koncertami symfonicznymi i oratoryjnymi.

Współpracuje z licznymi instytucjami w kraju i za granicą, m.in. z Festiwalem w Wexford (Irlandia), z orkiestrą symfoniczną w Trondheim (Norwegia), Teatrem Opery i Baletu w Czelabińsku (Rosja), Polską Orkiestrą Sinfonia Iuventus oraz Operą Wrocławską.

Występuje z wybitnymi artystami, m.in. A. Dobberem, M. Kwietniem, K. Oleś-Blachą, A. Rucińskim, M. Walewską. Od roku akademickiego 2016/2017 jest wykładowcą Akademii Muzycznej w Krakowie.

PAWEŁ KOWALSKI
Jeden z najbardziej wszechstronnych polskich muzyków, wykonujący ponad czterdzieści utworów na fortepian i orkiestrę – od W.A. Mozarta i F. Chopina do A. Panufnika, W. Kilara i H.M. Góreckiego, recitale, muzykę kameralną, filmową oraz jazz. Pianista był pierwszym po K. Zimermanie wykonawcą Koncertu fortepianowego W. Lutosławskiego, który zagrał w Warszawie pod dyrekcją kompozytora. Studiował w Kolonii, w Warszawie oraz w Vancouver – dzięki stypendium im. W. Lutosławskiego. Pianista występował w czterdziestu krajach na czterech kontynentach, we wszystkich polskich filharmoniach oraz w Salle Pleyel w Paryżu, Konzerthaus w Berlinie, Tonhalle w Zurychu, Konserwatorium Królewskim w Brukseli, Conservatori Superior w Palma de Mallorca, Auditorio Mozart w Saragossie, Palau de la Música w Walencji, Estonia Concert Hall w Tallinie, Narodowej Sali Koncertowej im. B. Bartóka w Budapeszcie, Filharmonii im. G. Enescu w Bukareszcie, Casa de la Cultura w Buenos Aires oraz z Orquesta Sinfónica de Chile w Santiago.

Brał udział w licznych festiwalach, m.in. BBC Polish Season w Londynie, Europalia International Arts Festival w Brukseli, Klavier-Festival Ruhr, Carinthischer Sommer w Ossiach Festiwalu Wiosennym w Budapeszcie, Moravský podzim w Brnie, Concentus Moraviae, w Międzynarodowych Festiwalach Chopinowskich w Warszawie, Dusznikach-Zdroju, Antoninie, Mariańskich Łaźniach i Gaming czy Festiwalach Mozartowskich w Warszawie i Gdańsku. Koncertował z Sinfonią Varsovią pod dyrekcją Y. Menuhina, z orkiestrami radiowymi w Berlinie, Oslo, Zagrzebiu, Katowicach i Warszawie oraz z orkiestrami filharmonicznymi w Europie; dokonał nagrań dla radia i telewizji w wielu krajach Europy oraz nagrał płyty z utworami F. Chopina, L. Van Beethovena, J. Brahmsa, J. Zarębskiego i A. Panufnika. Był jurorem sześciu międzynarodowych konkursów pianistycznych. Komentował XVII Międzynarodowy Konkurs Chopinowski dla TVP Kultura. W sezonie 2015/16 wykonywał koncerty fortepianowe W.A. Mozarta m.in. z R. Goeblem, koncerty F. Chopina, I.J. Paderewskiego, R. Addinsella, M. Ravela, kwintety J. Brahmasa i J. Zarębskiego oraz różne programy recitalowe. 17 czerwca 2016, na zakończenie sezonu w nowej Filharmonii w Szczecinie, jako pierwszy pianista na świecie wykonał z pamięci partię fortepianową w poemacie „Prometeusz” A. Skriabina.

Patronat medialny
Portal Miejski BiałystokOnline