Prawie jak przed wojną
Metryka domu przy ul. Złotej 7 sięga 1932 r. W budynku zachowało się dużo oryginalnych elementów: pierwotny szalunek, stolarka okienna i drzwiowa, schody z tralkową balustradą, część podłóg czy kraty balkonowe. Wojnę przeszedł bez szwanku. Dziś stanowi jeden z najbardziej charakterystycznych przykładów drewnianej architektury w Białymstoku.
- Zmianom nie uległa bryła budynku, a układ wnętrz przekształcono w bardzo niewielkim stopniu. Świadczy to zachowanym walorze autentyczności przedmiotowego domu - tłumaczy prof. Małgorzata Dajnowicz, podlaska konserwator zbytków.
Jak podkreślają służby konserwatorskie, budynek cechuje oryginalna zwarta, proporcjonalna bryła, typowa dla tradycyjnego budownictwa Bojar. Urozmaicają ją metalowe kraty balkonowe zdobione secesyjnym ornamentem. Do powyższych wartości artystycznych należy dodać dekoracyjne odeskowanie elewacji z charakterystyczną dla dzielnicy Bojary "jodełką" umieszczaną w partii podokiennej elewacji frontowej, ozdobny szalunek szczytów oraz kanelowane pilastry z oprofilowaną głowicą ujmujące naroża budynku. Dekoracyjne deskowanie uzupełniają płycinowe okiennice z okuciami oraz dwuskrzydłowe drzwi frontowe z nadświetlem umieszczone w półkolistej niszy, stanowiące najbardziej wyrazisty akcent elewacji frontowej.
Wystrojowi zewnętrznemu budynku odpowiadają dobrze zachowane elementy wyposażenia wnętrza, mające również dekoracyjny charakter, m.in. tralkowa balustrada oraz płycinowe drzwi z przeszkleniami i mosiężnymi klamkami.
Tak wyglądały dawne Bojary
Oprócz wartości artystycznych dom mieszkalny przy ul. Złotej 7 w Białymstoku posiada wartości naukowe oraz walory urbanistyczne i krajobrazowe. Zachowana bryła wskazuje na przedwojenne rozplanowanie tej części miasta, które po II wojnie światowej uległo znacznym przekształceniom. Sama ul. Złota została wytyczona w 1927 r. jako łącznik między ulicami Sienkiewicza a Sobieskiego w celu ułatwienia komunikacji. Jej przebieg nie zmienił się do dzisiaj.
- Dom przy ul. Złotej 7 stanowi dzieło minionej epoki jako przykład drewnianego budownictwa mieszkalnego – okazałej willi miejskiej, wzniesionej w okresie międzywojennym. Zachowana oryginalna, proporcjonalna bryła i dekoracyjnie szalowane elewacje posiadają charakterystyczne cechy drewnianej architektury Bojar. Ponadto stanowią integralny element historycznej, drewnianej zabudowy tej białostockiej dzielnicy - mówi Małgorzata Dajnowicz.
Konserwator zabytków Złotą 7 wpisała do rejestru zabytków. W uzasadnieniu podkreślono, że istotne jest zachowanie tego zabytku w zasobie dziedzictwa narodowego dla przyszłych pokoleń.
ewelina.s@bialystokonline.pl
