W październiku Zabytkiem Miesiąca jest księga "Geschichte der familie Moes", autorstwa Carla vom Berga. Księga ta pochodzi z 1911 r.
Jeden z oddziałów Muzeum Podlaskiego w Białymstoku - Muzeum Wnętrz Pałacowych w Choroszczy mieści się w dawnym letnim pałacu hetmana Jana Klemensa Branickiego. Rezydencja ta w XIX w. była siedzibą pochodzącej z Nadrenii rodziny Moesów, którzy stworzyli na tym terenie prężny ośrodek przemysłowy. Wyroby tekstylne zakładów w Choroszczy były wysoko cenione i zdobywały liczne medale, a sprzedawano je na terenie całej Rosji, od krajów nadbałtyckich po Daleki Wschód. Kolejni właściciele: Christian August, oraz jego syn i wnuk, tych samych imion, Carl August [I] i [II], oprócz rozbudowy fabryki starali się zapewnić swoim pracownikom i ich rodzinom godne warunki życia: wybudowali osiedle mieszkaniowe i kościół ewangelicki, zapewnili opiekę zdrowotną, finansowali utrzymanie dwóch szkół - elementarnej i niedzielnej, zainicjowali założenie spółdzielni robotniczej i kasy zapomogowo-pożyczkowej. Pałac był natomiast centrum spotkań szeroko rozgałęzionej rodziny Moesów i ośrodkiem życia towarzyskiego okolicznych fabrykantów i ziemiaństwa.
Urządzano tam rozmaite imprezy, widowiska i przedstawienia teatralne, z których dochód przeznaczony był na cele społeczne.
Na początku XX w. pastor Carl vom Berg napisał monografię rodziny – praca obejmuje kilka wieków z życia rodu, który pojawił się w Niderlandach w II połowie XVI w. Dzięki archiwom rodzinnym udostępnionym między innymi przez Carla Augusta Moesa autorowi udało się stworzyć tablice genealogiczne dziewięciu pokoleń i odtworzyć biografie znaczących członków rodu. Publikacje ilustrują kopie dokumentów, fotografie członków rodu, oraz miejsc z nimi związanych, znakomicie wzbogacając jej treść. Chociaż książka jest monografią rodzinną, to pośrednio ukazuje losy wielu miejscowości, gdyż życie i działalność wielu przedstawicieli rodu Moesów miała swoje przełożenie w dziejach regionu.
Księga pochodzi ze zbiorów Muzeum Wnętrz Pałacowych w Choroszczy, Oddziału Muzeum Podlaskiego w Białymstoku. Dopełnianiem ekspozycji zabytku jest karta okolicznościowa z opisem. Można ją nabyć w kasie Muzeum.
anna.kulikowska@bialystokonline.pl
